Hội thảo có sự tham gia của gần 50 đại biểu là các nhà nghiên cứu, đại diện một số cơ quan, đơn vị trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh.
Đề xuất tiêu chí đánh giá chất lượng cuộc sống công nhân
Thạc sĩ Lê Văn Thành - nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu Văn hóa-Xã hội, Viện Nghiên cứu phát triển thành phố - nhận xét, trong khoảng 10 năm gần đây, chủ đề về giai cấp công nhân thành phố còn ít được nghiên cứu một cách toàn diện trên quy mô rộng lớn, cấp thành phố. Các nghiên cứu thường tập trung vào nhóm công nhân (CN) nhập cư, CN ở các khu công nghiệp - khu chế xuất (KCN-KCX), CN lao động phổ thông. Những nhóm CN này có đời sống vật chất, tinh thần khá thấp.
Bên cạnh đó, còn có những nhóm CN sống với gia đình trong các khu dân cư, được tiếp cận các dịch vụ xã hội như những người dân bình thường và có thể chia sẻ các nguồn lực với gia đình, nên có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Do đó, chúng ta chưa có hiểu biết đầy đủ về giai cấp công nhân của thành phố.
Ông Thành cũng đề xuất 12 nhóm tiêu chí (8 vật chất, 4 phi vật chất) để đo lường chất lượng cuộc sống của CN TP.Hồ Chí Minh. Cụ thể: Lương cứng phải đáp ứng đời sống tối thiểu cộng thêm 30%; có tiết kiệm, tích lũy sau tiêu dùng. Công việc ổn định và có thăng tiến theo thời gian. Có BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp. Được làm việc trong môi trường an toàn, thoáng mát dưới 30 độ C. Có nhà ở (không nhất thiết phải sở hữu) bình quân 10m2/người; tiền thuê nhà không quá 30% tổng thu nhập. Có quan hệ tốt với đồng nghiệp, giới chủ và quản lý. Cảm thấy hài lòng với công việc; chia sẻ được với bạn bè cùng phòng, người cùng nhà lưu trú, môi trường xung quanh và giữ được quan hệ tốt với gia đình…
Cần sự hợp lực từ Nhà nước, doanh nghiệp
Ông Trần Công Khanh - Trưởng phòng Quản lý lao động Ban Quản lý các KCN-KCX TP.Hồ Chí Minh - cho rằng, nhiều dịch vụ xã hội cơ bản và các hoạt động chăm lo cho người lao động (NLĐ) tại các KCN-KCX được các cấp, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp phối hợp thực hiện. Đã có 16 dự án nhà lưu trú CN, đáp ứng gần 21.500 chỗ ở cho CN; 18 nhà trẻ trông con CN đã đưa vào hoạt động; 26 công trình tiện ích phục vụ NLĐ, 11 KCN-KCX đã có siêu thị, cửa hàng bình ổn giá; 6 KCN-KCX có phòng khám đa khoa, trạm y tế… Để nâng cao chất lượng cuộc sống của CN, ông Khanh kiến nghị: “Cần hỗ trợ việc tạo quỹ đất sạch chưa khai thác để đầu tư hạ tầng xã hội đủ tiêu chuẩn, trong đó ưu tiên dành quỹ đất sạch để xây dựng nhà lưu trú CN và trường mầm non để đáp ứng nhu cầu bức thiết của CN hiện nay”.
Đồng tình quan điểm này, ông Thành cho rằng, cần phải có hợp lực của Nhà nước và doanh nghiệp và nhiều đối tượng khác trong xã hội mới chăm lo được đời sống CN.
Nhìn từ góc độ an toàn vệ sinh lao động, ông Nguyễn Ngọc Hải - Viện Khoa học TP.Hồ Chí Minh - nói rằng, hệ thống pháp luật về an toàn vệ sinh lao động thì rất đầy đủ, tốt, nhưng thực tế áp dụng còn rất bất cập. Năm 2018. TP.Hồ Chí Minh có 1.267 vụ tai nạn lao động, làm 1.319 người bị nạn, trong đó có 101 người chết.
Theo ông Hải, một trong những giải pháp để bảo đảm chất lượng cuộc sống cho CN là phải thực hiện nghiêm pháp luật, trong đó vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước là hết sức quan trọng. “Đáng phạt tiền phải phạt tiền, đáng phạt tù phải xử tù, thì doanh nghiệp mới thực hiện nghiêm pháp luật” - ông Hải nhấn mạnh.
Theo PGS-TS Nguyễn Văn Trình - Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển, việc chỉ ra đúng đắn, thực chất thực trạng đời sống công nhân hiện nay sẽ góp phần tham mưu cho UBND thành phố có những chủ trương, chính sách chăm lo đời sống đội ngũ CN ngày một tốt hơn, tránh tác động xấu, phản ứng tiêu cực, chưa thích hợp trước những sự kiện xã hội.
