Tương truyền rằng, Hội rước Cộ Bà Chợ Được là lễ hội tưởng nhớ công đức của một vị tiên nữ rất linh ứng đã gầy dựng lên sự trù phú và sầm uất cho cư dân làng Phước Ấm - chợ Được ngày nay.
Theo truyền thuyết, bà tên tục là Nguyễn Thị Của, sinh năm 1800 dưới thời Lê Cảnh Hưng. Khi sinh ra bà có nhiều điểm khác lạ bước đi khác thường, tiếng nói sang sảng… Bà mất năm 1817. Năm 1852 bà hiển linh tại làng Phước Ấm hóa thân thành một thiếu nữ xinh đẹp đổi nước bán trầu, bốc thuốc chữa bệnh cho dân nghèo, biến phép trừng trị tham quan.
Bà tạo dựng nơi đất cát hoang vắng tại làng Phước Ấm thành một khu chợ sầm uất. Về sau, người dân nghĩ đến sự tình cờ như một ân huệ ban phát như “Được một cái chợ” nên gọi chợ này là chợ Được.
Tưởng nhớ công đức Bà đã sáng lập nên chợ Được, hằng năm, vào ngày 11 tháng Giêng Âm lịch (ngày nhận sắc phong đầu tiên) người dân làng Phước Ấm tổ chức lễ cúng Bà. Không chỉ nhân dân trong vùng, ngày cả những người con xa quê hoặc người dân trong cả nước cũng tề tựu về đây.
Lễ hội Bà Chợ Được là một di sản văn hóa phi vật thể vô cùng quý giá, là nét văn hóa truyền thống đặc trưng mang đậm yếu tố tâm linh, tín ngưỡng của người dân Chợ Được. Các nghi lễ được diễn ra thường niên, còn phần hội thì được tổ chức ba năm một lần.
Độc đáo nhất trong lễ hội Bà Chợ Được là nghi thức Rước Cộ. Với nghệ thuật hội họa, tạo hình nghệ thuật sân khấu, diễn xướng…đậm chất dân gian được vận dụng một cách sáng tạo trong nghệ thuật chưng Cộ đã thể hiện kỹ thuật điêu luyện và bàn tay khéo léo của các nghệ nhân Chợ Được.
Tất cả đã tạo nên những bàn Cộ mang đậm màu sắc dân gian với những nội dung phản ánh lại các hình ảnh các anh hùng dân tộc có công dựng nước và giữ nước qua các thời kỳ đấu tranh hào hùng của dân tộc hoặc những sự tích, cổ tích từ ngàn xưa lưu lại nét văn hóa truyền thống của dân tộc.
Hội cộ chỉ diễn ra ban đêm. Sau khi các vị cao niên trong làng tiến hành xong phần lễ, các Cộ sẽ được đẩy đi. Trong lúc rước, những nghệ nhân làng cộ sẽ chọn các trích đoạn diễn Cộ như Thánh Gióng đuổi giặc Ân, Hai Bà Trưng đánh Tô Ðịnh, Lạc Long Quân và Âu Cơ…
Đây là một trong những lễ hội phản ánh dấu vết tín ngưỡng phồn thực của cư dân nông - ngư nghiệp vùng biển tỉnh Quảng Nam gắn với tín ngưỡng không thể thiếu trong đời sống của người dân nơi đây. Và đã thể hiện lòng thành kính đối với các bậc tiền nhân. Đồng thời, thể hiện ước mong về cuộc sống an lành, no đủ.
