Kỷ lục về số lượng các nguồn điện mới đóng điện
Theo ông Nguyễn Đức Ninh - Phó Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (A0), trong 3 tháng 4-6.2019, dự kiến sẽ đóng điện hòa lưới tới 88 nhà máy điện mới nếu đủ điều kiện vận hành theo quy định. Đây là một kỷ lục trong lịch sử ngành Điện lực Việt Nam.
Tính đến giữa tháng 4.2019, toàn hệ thống điện chỉ có 4 nhà máy điện mặt trời với tổng công suất chưa tới 150MW, nhưng đến ngày 26.5, đã đóng điện 34 nhà máy điện mặt trời, với tổng công suất đặt lên tới gần 2200MW. Đến ngày 30.6, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia sẽ tiếp tục đóng điện 54 dự án còn lại. Theo đó là khối lượng công việc khổng lồ tại các cấp điều độ, khi phải đóng điện trung bình 10 nhà máy/tuần.
Nhiều thách thức trong vận hành hệ thống
Với nhu cầu điện tăng trưởng khoảng 10%/năm, Việt Nam cần bổ sung khoảng 3.500-4.000MW công suất nguồn điện mới mỗi năm. Tuy nhiên, trong 2 năm tới, sẽ chỉ có khoảng 2.000- 2.500MW nguồn điện truyền thống và khoảng 4.000MW năng lượng tái tạo với tính chất không ổn định được bổ sung vào hệ thống.
Việc đóng điện hàng loạt nhà máy điện mặt trời, với tỉ lệ đa số các nhà máy điện tập trung ở khu vực miền Nam, sẽ góp phần bổ sung nguồn điện, giảm bớt sự thiếu hụt về năng lượng ở miền Nam. Tuy nhiên, công tác vận hành hệ thống điện toàn quốc sẽ phải đối mặt với những thách thức mới, do tỉ trọng năng lượng tái tạo tăng cao nhưng lại có đặc tính không ổn định.
Thống kê của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia về các dự án điện mặt trời đã vận hành, công suất phát có thể thay đổi từ 60-80% trong khoảng thời gian chỉ 5-10 phút. Các biến động xảy ra ngẫu nhiên theo điều kiện thời tiết. Các dự án trong cùng 1 khu vực thường biến động đồng thời.
“Trong khi đó, đặc điểm vận hành hệ thống điện luôn cần duy trì cân bằng giữa nguồn và tải. Với sự biến thiên công suất như vậy, hệ thống điện luôn cần phải duy trì một lượng công suất dự phòng điều chỉnh tần số tương ứng, gây khó khăn và tăng chi chí trong công tác vận hành. Đây là thách thức lớn, trong bối cảnh hệ thống điện Việt Nam còn rất ít nguồn dự phòng”- ông Nguyễn Đức Ninh cho hay.
Bên cạnh đó, công suất nguồn năng lượng tái tạo không thể chủ động huy động khi cần cho thời gian cao điểm phụ tải. Nguồn điện mặt trời có cao điểm phát trong khoảng 12- 13h trưa, không trùng với cao điểm phụ tải hệ thống điện (lúc 10h sáng và 14h chiều).
Một vấn đề nữa là các dự án điện mặt trời chủ yếu tập trung tại 6 tỉnh ở miền Trung, miền Nam, gây áp lực rất lớn cho khả năng tải lượng điện phát ra từ điện mặt trời lên lưới. Nhiều công trình lưới điện đấu nối lưới điện khu vực rơi vào tình trạng đầy, quá tải.
Trước tình trạng này, EVN đã đề xuất với Chính phủ bổ sung phát triển các dự án lưới điện đồng thời, đôn đốc các đơn vị đẩy nhanh tiến độ, thi công các công trình lưới điện liên quan, góp phần giải toả công suất các nhà máy điện mặt trời...
