Việt Nam sẽ bỏ lỡ điều gì nếu chậm chân trong cuộc chơi Net Zero của toàn cầu, thưa ông?
- Việc đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là mục tiêu phát triển tất yếu của các nước trên thế giới trong đó có Việt Nam theo như cam kết của Chính phủ tại Hội nghị COP26. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có thể sẽ cần đầu tư thêm khoảng 368 tỉ USD cho đến năm 2040 trong đó đóng góp của khối tư nhân chiếm khoảng 1/2.
Hiện đang có rất nhiều sự ủng hộ với Chính phủ từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước cũng như Chính phủ các quốc gia khác thông qua các cam kết về cung cấp các nguồn tài chính phục vụ cho chuyển đổi xanh, hỗ trợ về tư vấn và chuyển giao công nghệ. Theo báo cáo mới nhất của Ngân hàng Standard Chatered, tính đến năm 2030 thì nếu chúng ta không chuyển đổi xanh sớm hướng đến Net Zero thì chi phí phục hồi cho các hoạt động liên quan đến biến đổi khí hậu sẽ tăng gấp 13 lần.
Trong quá trình tư vấn giúp các ngân hàng chuyển đổi xanh, ông thấy đâu là khó khăn lớn nhất mà các ngân hàng Việt Nam vấp phải?
- Để nhận được các dòng vốn xanh quốc tế, các ngân hàng Việt Nam cần chứng minh được việc cho vay của họ giúp giảm bao nhiêu % phát thải, thay đổi môi trường như thế nào để hướng tới phát thải ròng bằng 0. Hiện các ngân hàng gần như không có phương pháp đo lường tính toán để chuyển đổi xanh nên đã bỏ lỡ nhiều nguồn vốn đầu tư quốc tế.
Các khoản đầu tư tạo tác động xã hội và môi trường như trồng mới rừng, cải tạo nguồn nước… thường có mức độ lợi nhuận thấp, cần thời gian kéo dài. Khoản tài chính xanh hiện nay đang có nhưng ít người tiếp cận do yếu tố đặc thù như cần quản lý chỉ tiêu chất thải, nước thải…
Một ngân hàng nước ngoài đang cam kết đầu tư 1,2 tỉ USD cho các khoản vay bền vững ở Việt Nam. Tuy nhiên, để nhận được khoản vay này, các ngân hàng Việt Nam buộc phải trả lời các câu hỏi là các yếu tố môi trường - xã hội đạt được là gì? Ví dụ nếu cho một doanh nghiệp chăn nuôi vay, các ngân hàng phải trả lời được câu hỏi “Trên 1kg thịt sản xuất ra sẽ tạo bao nhiêu phát thải? Tiêu dùng bao nhiêu năng lượng, nước sạch? Khi dành vốn xanh đầu tư cho doanh nghiệp chăn nuôi này sau 1-2 năm thì các yếu tố trên có giảm xuống không?” Nếu các chỉ số trên có giảm xuống thì các tổ chức quốc tế sẵn sàng giảm một phần lãi suất để bù đắp.
Hiện tổ chức quốc tế đang cho một ngân hàng thương mại vay khoản 100 triệu USD đầu tư lĩnh vực nông nghiệp. Họ đưa ra yêu cầu với 100 triệu USD thì thay đổi được gì? Ví dụ cho vay để trồng lúa thì yêu cầu giảm lượng phân bón, hoặc giảm phát thải. Nếu ngân hàng đồng ý thì cần có đo lường, kiểm soát dự án của doanh nghiệp được vay vốn. Lãi suất thông thường 3,4%/năm nhưng nếu đáp ứng điều kiện môi trường thì lãi suất giảm xuống còn 1,5%.
Việc cho vay xanh giúp tăng tính bền vững cho ngân hàng cho vay và có tác động môi trường, xã hội, thân thiện môi trường.
Giải pháp để phát triển tài chính xanh, tín dụng xanh ở Việt Nam là gì?
- Ở cấp quốc gia, Việt Nam cần hoàn thiện cơ chế hướng dẫn về danh mục xanh, các tiêu chí xác định dự án xanh phù hợp với các phân ngành kinh tế của Việt Nam làm cơ sở các tổ chức tín dụng làm căn cứ lựa chọn, thẩm định và đánh giá khi cấp tín dụng xanh. Ngoài ra, cần hoàn thiện cơ sở pháp lý về tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng.
Còn ở cấp thực thi, cần sự tham gia của nhiều các định chế tài chính khác (như quỹ đầu tư xanh…) tham gia cấp tín dụng vì hiện nay chỉ có hệ thống ngân hàng đang cung cấp các nguồn tín dụng xanh. Thêm vào đó, cần đa dạng các ngành/lĩnh vực xanh thông qua các chuyển đổi xanh và bền vững để thu hút các nhà đầu tư xanh cũng như tiếp cận hơn nữa những nguồn tài chính xanh - tín dụng xanh.
- Xin cảm ơn ông!
