Cần định nghĩa lại “phát triển xanh”
Áp lực về chuyển đổi xanh trong khi thiếu dữ liệu cần thiết để đánh giá các yếu tố liên quan giữa kinh tế và môi trường, khiến nhiều địa phương thu hút đầu tư nghiêng về "lọc ngành" (ngành nào nghe có vẻ ô nhiễm là từ chối), thay vì xem xét các tiêu chí phát thải. Điều này gây không ít khó khăn cho doanh nghiệp, khu công nghiệp (KCN) trong thu hút nhà đầu tư.
Tại Hội thảo "Thu hút đầu tư xanh: Lọc ngành hay giảm phát thải?" do Báo Thanh Niên tổ chức ngày 5.12, bà Nguyễn Thị Thảo Nhi - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) - cho rằng, các cơ quan quản lý phải định nghĩa lại phát triển xanh. Không thể chỉ nghe doanh nghiệp sản xuất vật liệu cơ bản, hóa chất cơ bản là xếp vào ngành ô nhiễm.
Chính những rào cản như vậy vô hình trung làm giảm cạnh tranh trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Trong khi đó, những ngành vật liệu cơ bản, hóa chất cơ bản là ngành xương sống của công nghiệp, thượng nguồn các chuỗi cung ứng. Nếu đứt gãy thì hạ nguồn cũng sẽ không sản xuất được.
Theo ông Lê Viết Phúc - Phó trưởng Ban Quản lý các KCN tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu, vấn đề khó khăn trong việc thu hút dự án "xanh" là các nhà đầu tư đòi hỏi vị trí nhà máy thuận lợi. Nhà đầu tư muốn nhà máy phải gần cảng, vị trí giao thông thuận lợi, mặc dù đã có phân khu chức năng và quy hoạch cụ thể. Do đó, nếu đáp ứng theo yêu cầu của các nhà đầu tư thì không thể giữ vững định hướng phân vùng, và phá vỡ quy hoạch. Ngược lại, nếu không đáp ứng được đòi hỏi, nhà đầu tư sẽ đi nơi khác.
Ông Đỗ Văn Sử, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cũng chỉ ra 4 rào cản thu hút FDI xanh tại Việt Nam: Thứ nhất là thị trường vốn và tài chính; thứ 2 là lao động; thứ 3 là thuế và ưu đãi; thứ 4 là nghiên cứu và phát triển.
Tăng trưởng xanh phải có lộ trình phù hợp
Theo ông Hứa Quốc Hưng, Trưởng Ban Quản lý các Khu Chế xuất - Công nghiệp TPHCM (Hepza), để phù hợp với xu thế đầu tư hiện nay cần phải lọc công nghệ, giảm phát thải để tăng hiệu quả đầu tư chứ không phải lọc ngành.
“Nếu những ngành nghề không cho phép đặt trong khu dân cư, KCN không tiếp nhận nữa thì họ sẽ đi đâu, về đâu? Không nên đặt vấn đề chọn ngành gì, vì công nghệ và thị trường sẽ điều tiết, điều chỉnh từng lĩnh vực mà nhà đầu tư muốn vào", ông Hứa Quốc Hưng chia sẻ.
Ông Vũ Tiến Lộc, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, nhấn mạnh, phát triển xanh phải lựa chọn lộ trình thực hiện phù hợp, phải nằm trong chiến lược phát triển bền vững, cân đối, hài hòa với việc sử dụng tài nguyên, giảm phát thải và đảm bảo an sinh xã hội, phát triển kinh tế.
Theo ông Vũ Tiến Lộc, phải tránh bẫy lọc ngành, chú trọng công nghệ, vì hệ thống kinh tế là một chuỗi giá trị mà chúng ta đang khuyến khích phát triển hệ sinh thái, công nghiệp hỗ trợ.
“Cần phải có những dự án tiên phong bứt phá vươn lên, tạo nên điểm đột phá trong tốc độ chuyển đổi xanh của nền kinh tế. Chọn một số địa phương làm thí điểm, đặc biệt, phải quan tâm đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ để có chính sách phù hợp, hỗ trợ về nhận thức, quản trị để thực hiện chuyển đổi xanh. Quá trình phát triển kinh tế xanh, giảm phát thải của Việt Nam sẽ không thể thành công nếu không thúc đẩy được các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia mạnh mẽ”, ông Vũ Tiến Lộc nói.
