Doanh nghiệp ngành gỗ gặp khó khăn trong hoàn thuế VAT
Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), gỗ rừng trồng trong nước hiện đã trở thành nguồn cung gỗ nguyên liệu quan trọng nhất cho ngành chế biến gỗ xuất khẩu của Việt Nam, là nền tảng góp phần đem lại nguồn thu trên 14 tỉ USD mỗi năm thông qua các mặt hàng gỗ xuất khẩu của ngành.
Theo ông Đỗ Xuân Lập – Chủ tịch Viforest, nguồn thu từ gỗ rừng trồng cũng là nguồn thu nhập quan trọng cho hơn 1 triệu hộ gia đình tham gia khâu trồng rừng, góp phần xóa đói giảm nghèo cho nhiều hộ đồng bào dân tộc sống tại địa bàn khó khăn.
Tuy nhiên từ đầu 2022 đến nay các doanh nghiệp xuất khẩu sử dụng nguồn gỗ rừng trồng, đặc biệt các doanh nghiệp có sử dụng lượng cung gỗ rừng trồng lớn, như doanh nghiệp dăm, ván bóc/ván ép, viên nén đang đối mặt với vô vàn khó khăn, đặc biệt trong khâu hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT).
Theo quy định hiện nay, thời gian hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp là không quá 40 ngày kể từ khi cơ quan thuế tiếp nhận hồ sơ từ doanh nghiệp. Tuy nhiên thực tế cho thấy hầu hết các doanh nghiệp không được hoàn thuế từ tháng 4, tháng 5.2022. Một số doanh nghiệp chưa được hoàn thuế từ tháng 1.2022. Thời gian chậm hoàn thuế vượt xa so với quy định hiện hành.
Khó khăn trong khâu hoàn thuế hiện đã dẫn đến thực trạng một số doanh nghiệp phải dừng xuất khẩu; một số doanh nghiệp hoạt động cầm chừng. Nếu tình trạng khó khăn trong việc hoàn thuế VAT tiếp tục kéo dài trong tương lai, nhiều doanh nghiệp ngành gỗ sẽ phải đóng cửa. Hệ lụy của điều này là chuỗi cung gỗ rừng trồng, bao gồm hàng triệu hộ gia đình trồng rừng sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực.
Doanh nghiệp khó khăn khi quy định giữa các bộ "vênh" nhau
Theo văn bản của Viforest gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) và Bộ Tài chính mới đây (ngày 3.11.2022), lý do chủ yếu dẫn đến tình trạng ách tắc trong việc hoàn thuế VAT như hiện nay là do hướng dẫn của Tổng cục Thuế tại một số văn bản coi gỗ và các mặt hàng gỗ được làm từ gỗ rừng trồng trong nước là các mặt hàng có độ rủi ro cao về thuế; yêu cầu các cục thuế địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, phối hợp với cơ quan công an, hải quan, chính quyền địa phương… trong việc xác minh nguồn gốc gỗ.
"Việc kiểm tra, giám sát doanh nghiệp như hiện nay không những làm ách tắc các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mà còn tạo ra tâm lý lo sợ trong cộng đồng doanh nghiệp" - văn bản do ông Đỗ Xuân Lập ký nêu rõ.
Bên cạnh đó, các yêu cầu chi tiết của cơ quan thuế về việc xác minh nguồn gốc gỗ nguyên liệu hiện đang không nhất quán với các quy định có liên quan theo hướng dẫn của Bộ NNPTNT. Do coi các mặt hàng gỗ có nguồn gốc từ gỗ rừng trồng là các mặt hàng rủi ro về thuế theo các văn bản của Tổng cục Thuế quy định, dẫn tới chi cục thuế các địa phương kết hợp với chính quyền địa bàn của chủ rừng đi xác minh nguồn gốc gỗ gặp nhiều bất cập.
Điều này cho thấy sự không nhất quán giữa Thông tư 27 của Bộ NNPTNT và các quy định của Tổng cục Thuế về xác minh nguồn gốc lâm sản, bao gồm hồ sơ nguồn gốc lâm sản.
Các quy định không sát với thực trạng của chuỗi cung hiện tại có thể tạo ra rủi ro cho cả chuỗi cung khi một số doanh nghiệp bắt buộc phải tìm cách hợp pháp hóa nguồn gỗ nguyên liệu của mình thông qua việc lách luật.
"Để giải quyết tình trạng ách tắc trong việc hoàn thuế VAT hiện nay, nhằm tránh nguy cơ đóng cửa đối với hàng trăm doanh nghiệp, Bộ NNPTNT và Bộ Tài cần có sự thống nhất giữa 2 bộ để hướng dẫn cụ thể cho các doanh nghiệp trong việc thực hiện các yêu cầu có liên quan tới việc xác định nguồn gốc gỗ và hồ sơ lâm sản trong quá trình hoàn thuế" - ông Đỗ Xuân Lập nhấn mạnh.
