Nguồn gốc và đặc điểm của mưa sao băng Perseids
Mưa sao băng Perseids là hiện tượng diễn ra vào tháng 8 hàng năm với cực điểm rơi vào khoảng rạng sáng ngày 12, 13.8. Các sao băng của nó là những mảnh vụn còn sót lại khi sao chổi 109P/Swift-Tuttle tiến về phía mặt trời. Lần cuối sao chổi này tới gần mặt trời và cắt qua quĩ đạo của trái đất là năm 1992 và lần tiếp theo sẽ là năm 2026.
Nhiều năm qua, mưa sao băng Perseids là hiện tượng đáng chú ý đối với người yêu thích quan sát bầu trời đêm, nó là một trong hai mưa sao băng lớn nhất trong năm cùng với Geminids.
Theo ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội thiên văn và vũ trụ học Việt Nam (VACA), 5 năm trước, vào tháng 8 năm 2016, Perseids đã có một vụ bùng nổ sao băng với số lượng được quan sát rất lớn, lên tới hơn 1000 sao băng mỗi giờ ở những khu vực có điều kiện quan sát tốt nhất.
Ông Sơn cũng cho biết, năm nay sẽ không có vụ bùng nổ sao băng nào. Tuy vậy, đây vẫn là một hiện tượng rất đáng chú ý. "Với việc rơi vào đầu tuần trăng, cực điểm của mưa sao băng Perseids sẽ có thể được theo dõi một cách hoàn toàn mà không bị ánh trăng cản trở. Giai đoạn này chất lượng không khí cũng đang ở mức tốt khiến bầu trời ở các vùng đô thị trở nên trong lành hơn và giúp cho người quan sát được ngắm nhìn bầu trời một cách thoải mái hơn nhiều" - ông Sơn phân tích.
Với mưa sao băng Perseids vào khoảng thời gian cực điểm, số lượng sao băng mà người yêu thiên văn có thể nhìn thấy gần 100 sao băng mỗi giờ, hoặc nhiều hơn đếu đủ may mắn.
Thời gian và địa điểm lý tưởng để quan sát
Theo ông Tuấn Sơn, khoảng thời gian phù hợp nhất để quan sát mưa sao băng là vào các đêm lân cận cực điểm của nó. Đối với mưa sao băng Perseids, thời điểm đó là rạng sáng các ngày 12, 13 và 14 tháng 8.
Trong đó rạng sáng ngày 13.8 năm nay sẽ là lúc gần cực điểm nhất. Người yêu thiên văn có thể quan sát hiện tượng này cả đêm, nhất là sau lúc nửa đêm, tuy nhiên lý tưởng nhất sẽ là từ sau 2 giờ sáng, vì khi đó mặt trăng đã sắp lặn còn chòm sao Perseus đã lên đủ cao.
"Vào rạng sáng các ngày nêu trên, hãy nhìn về bầu trời phía đông bắc và tìm chòm sao Perseus. Chòm sao này có lẽ không dễ xác định đối với những người chưa có nhiều kinh nghiệm. Do đó đơn giản nhất là bạn chỉ cần nhìn lên bầu trời đông bắc với góc nhìn tính từ mặt đất từ 30 đến 50 độ. Tất nhiên, đừng quên rằng nếu trời có mây mù hoặc mưa thì bạn sẽ chẳng thấy gì cả và tất nhiên cũng không có sao băng xuất hiện" - ông Sơn nói.
Cũng theo ông Sơn, đối với mưa sao băng Perseids thì không cần ống nhòm hay kính thiên văn hoặc bất cứ dụng cụ chuyên dụng nào để quan sát. Mắt thường chính là cách quan sát tốt nhất. Ngoài ra, hãy dành một khoảng thời gian tương đối để quan sát, bởi vì các vệt sao băng trong các trận mưa sao băng xuất hiện từng đợt và xen kẽ với những khoảng trống trời đêm.
