Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ vừa ký ban hành Nghị quyết số 111/2024/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
Theo Nghị quyết, Quốc hội quyết định phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm cho từng địa phương theo tổng mức kinh phí của từng chương trình mục tiêu quốc gia.
Thủ tướng Chính phủ giao dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm cho từng địa phương theo tổng kinh phí chi thường xuyên của từng chương trình mục tiêu quốc gia.
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định phân bổ hoặc phân cấp cho Hội đồng nhân dân cấp huyện quyết định phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm của từng chương trình mục tiêu quốc gia chi tiết đến dự án thành phần.
“Đây là một cơ chế mạnh mẽ chưa từng có” - Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã nói như vậy tại phiên thảo luận ở tổ của Quốc hội tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5 (sáng 16.1) liên quan đến dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
Thực tiễn cho thấy, nhu cầu được phân cấp phân quyền của các địa phương không chỉ ở các chương trình mục tiêu quốc gia. Và đây là nhu cầu tất yếu có tính bức thiết để giải quyết rất nhiều những khó khăn, bất cập kéo dài trong quản lý, trong đó có cơ chế xin cho.
Bởi vậy trong cuộc làm việc với TP.HCM về Nghị quyết 98 mới đây, ngày 3.2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu các bộ ngành “phân cấp hết cho TP.HCM”. Vì "Cơ chế xin cho tạo môi trường phát sinh tiêu cực. Cứ xin xin, cho cho rồi lại thanh tra, kiểm tra, điều tra, rồi lại mất cán bộ", Thủ tướng nói.
Tuy vậy thì nỗi lo “mất cán bộ” lại không chỉ đến từ cơ chế xin cho mà còn đến cả với khi các địa phương được phân cấp phân quyền “mạnh mẽ chưa từng có”.
Cũng tại phiên thảo luận ở tổ của Quốc hội tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5 như đã dẫn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang từng băn khoăn là khi phân cấp cho huyện, xã có kham nổi hay không?
"Vì nếu không khéo chúng ta sẽ mất cán bộ. Máy điện thoại của tôi nhận được rất nhiều tin nhắn của các cán bộ ở huyện, xã về việc "xin Phó Thủ tướng đừng giao cho em, là em đứt'", Phó Thủ tướng kể.
Cuối cùng thì giữ nguyên cơ chế xin cho hay phân cấp phân quyền mạnh mẽ chưa từng có cũng đều có chung nỗi lo từ hai phía – người quản lý và người thực thi là “mất cán bộ” hay “em đứt” do dễ nảy sinh tiêu cực và năng lực quản lý, thực thi yếu kém.
Nên cơ chế nào thì yếu tố có tính tiên quyết vẫn là con người, là năng lực quản lý, thực thi của cán bộ. Năng lực này không phải tự nhiên có mà phải đến từ việc lựa chọn, đào tạo, đặc biệt là cán bộ tuyến cơ sở.
Dĩ nhiên, để hạn chế tối đa chuyện “em đứt” thì nói như Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang là phân cấp phải có tính khả thi để anh em dưới phải làm được. Song song với việc tăng cường kiểm tra, giám sát, trong đó, có trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, có thể bổ sung thêm Mặt trận Tổ quốc…
