10 năm trước, thủ đô của Trung Quốc thường bị bao phủ bởi sương mù dày đặc màu vàng và xám, dày đến mức che khuất tầm nhìn gần như mọi thứ.
Mọi người đóng cửa sổ, đeo khẩu trang và bật máy lọc không khí trên cao để thoát khỏi ô nhiễm không khí ở Bắc Kinh.
Chất lượng không khí tệ đến mức các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã phát động một “cuộc chiến chống ô nhiễm” trị giá hàng tỉ USD.
Một thập kỷ trôi qua, những nỗ lực đó đang mang lại kết quả. Theo báo cáo công bố ngày 29.8, mức độ ô nhiễm của Trung Quốc năm 2021 đã giảm 42% so với năm 2013, khiến Trung Quốc trở thành câu chuyện thành công hiếm hoi trong khu vực, nơi tình trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng ở một số nơi, bao gồm cả Nam Á.
Theo CNN, báo cáo chỉ số chất lượng không khí thế giới thường niên do Viện Chính sách Năng lượng thuộc Đại học Chicago (Mỹ) thực hiện đã ca ngợi “thành công đáng kinh ngạc của Trung Quốc trong việc chống ô nhiễm”.
Theo báo cáo, mức độ ô nhiễm trên toàn cầu đã giảm nhẹ từ năm 2013 đến năm 2021 và điều này “hoàn toàn nhờ vào sự tiến bộ của Trung Quốc”. Nếu không có sự tiến bộ của Trung Quốc, mức độ ô nhiễm trung bình của thế giới sẽ tăng lên.
Báo cáo cho biết, sự cải thiện này có nghĩa là tuổi thọ trung bình của công dân Trung Quốc hiện đã tăng 2,2 năm.
Các thành phố của Trung Quốc từng thống trị bảng xếp hạng toàn cầu về chất lượng không khí tồi tệ nhất thế giới. Mặc dù một số vẫn còn nằm trong danh sách đó, nhưng nhiều điểm đã bị các thành phố ở Nam Á và Trung Đông vượt qua.
Năm 2021, Bắc Kinh ghi nhận chất lượng không khí hàng tháng tốt nhất kể từ khi hồ sơ bắt đầu được lưu trữ vào năm 2013. “Màu xanh Bắc Kinh đã dần trở thành bình thường mới của chúng tôi” - Bộ trưởng Môi trường nước này vào thời điểm đó cho biết, theo truyền thông nhà nước.
Tuy nhiên, báo cáo cảnh báo, vẫn còn nhiều việc phải làm vì Trung Quốc vẫn là quốc gia ô nhiễm thứ 13 trên thế giới. Và mức độ ô nhiễm bụi mịn của Bắc Kinh - những chất ô nhiễm nhỏ nhưng cực kỳ nguy hiểm có thể vượt qua khả năng phòng vệ thông thường của cơ thể con người - vẫn cao hơn 40% so với quận ô nhiễm nhất nước Mỹ.
Theo báo cáo, mặc dù mức độ ô nhiễm bụi mịn của Trung Quốc nằm trong tiêu chuẩn quốc gia nhưng chúng “vượt quá đáng kể” hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Tuy nhiên, những tiến bộ đạt được ở Trung Quốc cho thấy sự thay đổi là có thể thực hiện được nếu chính phủ và người dân sẵn sàng và có khả năng nỗ lực thực hiện.
Chẳng hạn, báo cáo cho biết, kể từ năm 2014, chính phủ Trung Quốc đã hạn chế số lượng ôtô trên đường ở các thành phố lớn; cấm xây dựng các nhà máy than mới ở những khu vực ô nhiễm nhất; cắt giảm khí thải hoặc đóng cửa các nhà máy hiện có; và giảm hoạt động công nghiệp gây ô nhiễm cao như sản xuất sắt thép.
Báo cáo cho biết: “Nền tảng của những hành động đó là các yếu tố chung: ý chí chính trị và các nguồn lực, cả về con người và tài chính, đã củng cố lẫn nhau. Khi công chúng và các nhà hoạch định chính sách có những công cụ này, khả năng hành động sẽ cao hơn nhiều”.
Ở một số nơi khác, tình hình đang trở nên tồi tệ hơn.
Theo báo cáo, Nam Á hiện là “trung tâm ô nhiễm toàn cầu”, nơi có 4 quốc gia ô nhiễm nhất - Bangladesh, Ấn Độ, Nepal và Pakistan - chiếm gần 1/4 dân số thế giới.
Báo cáo cho biết thêm ở mỗi quốc gia này, người dân trung bình đang mất đi 5 năm tuổi thọ vì ô nhiễm. Con số đó thậm chí còn cao hơn ở những khu vực ô nhiễm nhất.
