Bloomberg đưa tin, nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) - người từng khiến cả thế giới choáng váng khi tuyên bố đã tạo ra hai bé gái song sinh chỉnh sửa gene - nay lại muốn sử dụng kỹ thuật tương tự để ngăn ngừa bệnh Alzheimer.
Năm 2018, Hạ Kiến Khuê đã sử dụng kỹ thuật CRISPR-Cas9, còn gọi là kỹ thuật "cắt dán gene" để sửa lại gene CCR5 của cặp song sinh nhằm bảo vệ các em khỏi bị nhiễm HIV trong tương lai, do bố của hai em bé này bị nhiễm HIV.
Giờ đây, Hạ Kiến Khuê đang đề xuất thử nghiệm liệu một đột biến gene cụ thể có thể chống lại nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chứng mất trí nhớ (Alzheimer) hay không.
Theo một bài đăng trên tài khoản Twitter của Hạ Kiến Khuê vào cuối tuần trước, sẽ không có phôi người nào được cấy để tạo thai nhi trong nghiên cứu - nghĩa là sẽ không có em bé nào được sinh ra - và các thí nghiệm đầu tiên sẽ được thực hiện trên chuột.
Không rõ thí nghiệm sẽ được tiến hành như thế nào bởi những thí nghiệm như vậy cần có giấy phép của chính phủ và sự chấp thuận về mặt đạo đức, trong khi Hạ Kiến Khuê đang chấp hành lệnh cấm làm việc trong lĩnh vực công nghệ sinh sản vĩnh viễn.
Hạ Kiến Khuê cho biết đột biến gene mà ông đang đề xuất đưa vào phôi sẽ làm giảm sự hình thành mảng bám trong não - dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer.
Hạ Kiến Khuê tái xuất ở Trung Quốc để thành lập một phòng thí nghiệm mới sau khi ra tù vào năm 2022. Ông bị tù 3 năm vì thí nghiệm chỉnh sửa gene trước đó của mình. Công việc này được tiến hành bí mật và chỉ được tiết lộ sau khi hai bé gái sinh đôi ra đời.
Hạ Kiến Khuê bị lên án vì sử dụng công nghệ một cách vô trách nhiệm trong khi chưa hiểu rõ những tác động lâu dài của chúng.
Mặc dù các công nghệ chỉnh sửa gene dường như có lợi đối với các rối loạn di truyền và các bệnh hiếm gặp, nhưng chúng được kiểm soát chặt chẽ.
Hầu hết các quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc, cấm việc thay đổi gene trong phôi người vì những thay đổi này có thể được truyền lại cho các thế hệ tương lai với những hậu quả không lường trước được.
Rất ít người biết về cuộc sống của những đứa trẻ chỉnh sửa gene đầu tiên trên thế giới sau thí nghiệm của Hạ Kiến Khuê. Sau cuộc tranh cãi, Trung Quốc tuyên bố sẽ kiểm soát chặt chẽ hơn các thử nghiệm lâm sàng liên quan đến chỉnh sửa gene và các công nghệ khoa học đời sống khác.
Thử nghiệm trước đây của Hạ Kiến Khuê dựa vào chỉnh sửa gene CRISPR, mặc dù các nghiên cứu tiếp theo đã chỉ ra rằng công nghệ này cũng có nguy cơ làm hỏng vật chất di truyền và gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng trong tế bào của phôi người.
Trong đề xuất mới nhất của mình, Hạ Kiến Khuê đã nhấn mạnh những rủi ro của CRISPR và cho biết phương pháp mới của ông sẽ sử dụng tính năng chỉnh sửa cơ sở, điều mà ông cho là an toàn hơn.
Hàng trăm tỉ USD đã được các nhà sản xuất thuốc trên khắp thế giới chi ra để thử nghiệm và điều trị bệnh Alzheimer, nhưng hiện tại không có cách chữa trị căn bệnh suy giảm trí nhớ này.
