CNN đưa tin, theo nghiên cứu mới, các nhà khoa học có thể đã xác định được một ngọn núi lửa khổng lồ, có hình dạng kỳ lạ cao hơn đỉnh Everest trên bề mặt sao Hỏa - và ngọn núi đã ẩn náu trên hành tinh đỏ nhiều thập kỷ.
Việc có thể xác định được một ngọn núi lửa sao Hỏa chưa được biết đến trước đây đã dậy sóng khắp cộng đồng khoa học hành tinh kể từ khi Chủ tịch Viện Sao Hỏa, Tiến sĩ Pascal Lee - tác giả chính của nghiên cứu - trình bày những phát hiện này vào ngày 13.3.2024 tại Hội nghị Khoa học Mặt trăng và Hành tinh lần thứ 55 ở The Woodlands, Texas, Mỹ.
Nghiên cứu mang đến cả sự phấn khích lẫn hoài nghi. Lee cho biết, ông và Sourabh Shubham, một nghiên cứu sinh tiến sĩ địa chất tại Đại học Maryland, College Park, đã xác định được một ngọn núi lửa trong vùng Noctis Labyrinthus của sao Hỏa - một mảng địa hình gồ ghề gần xích đạo với một mạng lưới các hẻm núi.
Lee nói, ngọn núi lửa trong "mê cung bóng đêm" có thể đã lọt khỏi tầm mắt của các nhà khoa học dù đã được vệ tinh quan sát trong nhiều năm vì nó không cao so với cảnh quan xung quanh.
Ngọn núi cũng bị xói mòn sâu, ăn mòn và sụp đổ do xói mòn đến mức trừ khi thực sự chú tâm tìm kiếm một ngọn núi lửa mới có thể thấy.
Nếu nhóm nghiên cứu đúng, phát hiện này có thể có ý nghĩa sâu rộng đối với sự hiểu biết của các nhà khoa học về địa chất sao Hỏa. Lee hy vọng phát hiện nói trên có thể giúp thu hút các sứ mệnh thám hiểm trong tương lai tới khu vực này của hành tinh đỏ để tìm kiếm băng nước hoặc thậm chí là dấu hiệu của sự sống trên sao Hỏa.
Một nghiên cứu được công bố vào tháng 3.2023 cho thấy, vùng Noctis Labyrinthus có thể là nơi có sông băng khổng lồ được bao phủ bởi các mỏ muối.
Kể từ đó, Lee và Shubham đã nghiên cứu kỹ dữ liệu do tàu thám hiểm sao Hỏa của NASA thu thập, cố gắng xác định xem liệu nước có còn bị đóng băng bên dưới lớp muối hay không.
Việc săn tìm băng nước có ý nghĩa quan trọng, bởi đó là nguồn tài nguyên có thể được sử dụng để duy trì hoạt động thám hiểm của con người trên sao Hỏa hoặc thậm chí chuyển đổi thành nhiên liệu tên lửa. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu, Lee cho biết, ông ấn tượng với "dòng dung nham nhỏ bên cạnh sông băng".
Dung nham vẫn chưa bị ôxy hóa hoàn toàn, quá trình này sẽ khiến nó có màu cam đục giống như bề mặt xung quanh.
Điều đó cho thấy, dung nham có thể còn tương đối mới - dấu hiệu đầu tiên cho thấy một ngọn núi lửa chưa được phát hiện có thể đang ẩn nấp gần đó.
Nhóm đã kiểm tra các điểm cao của khu vực này và nhận thấy, chúng tạo thành một vòng cung. Vòng cung đó gợi nhớ đến núi lửa hình khiên, một loại núi lửa cũng tồn tại trên Trái đất. Những ngọn núi lửa hình khiên có đặc điểm là rộng, các cạnh dốc nhẹ.
Lee và Shubham thu thập thêm bằng chứng, cuối cùng xác định rằng, đỉnh núi cao 9.022 mét thực sự là đỉnh của một ngọn núi lửa trên sao Hỏa, cao hơn cả đỉnh Everest - cao 8.848 mét so với mực nước biển.
Các nhà khoa học đã lập danh mục và đặt tên cho hơn chục ngọn núi lửa trên sao Hỏa, bao gồm cả Olympus Mons, ngọn núi lửa cao nhất được biết đến trong hệ mặt trời của chúng ta.
Giả thuyết về sự tồn tại của núi lửa kích cỡ Everest đã thu hút được sự chú ý lớn.
Tiến sĩ Adrien Broquet tại Trung tâm hàng không vũ trụ Đức, người đã nghiên cứu về núi lửa trên sao Hỏa, cho biết: “Núi lửa cao bằng ngọn núi cao nhất chúng ta có trên Trái đất. Vì vậy, đây không phải là một đặc điểm nhỏ trên sao Hỏa. Và chúng ta có rất nhiều câu hỏi về bề mặt sao Hỏa chưa được trả lời".
