Hôn phối của Homo sapiens và người Neanderthal
ADN cổ nhất từng được tìm thấy trong hài cốt người thuộc về một phụ nữ sống ở Cộng hòa Czech cách đây hơn 45.000 năm.
Phân tích hộp sọ cho thấy người phụ nữ này là một trong những Homo sapiens đầu tiên sống ở Âu-Á sau khi di cư khỏi Châu Phi.
Các nhà khoa học tin rằng người phụ nữ được gọi là Zlatý kůň có thể có tổ tiên là người Neanderthal ít nhất trong 6 thế hệ trở xuống.
Phát hiện này củng cố nhận định rằng người tinh khôn Homo sapiens đã ghép đôi với người Neanderthal ngay sau khi đến Châu Âu lần đầu tiên từ 50.000 đến 45.000 năm trước.
Sự kiện giao phối này chứng kiến con người hấp thụ một số gene của người Neanderthal vẫn tồn tại ở tất cả người hiện đại, ngoại trừ người Châu Phi. Người Neanderthal tuyệt chủng ngay sau đó.
Một số nhà nghiên cứu cho rằng, sự cạnh tranh với người Homo sapiens và khí hậu thay đổi là nguyên nhân dẫn tới sự tuyệt chủng của người Neanderthal.
Các nhà nghiên cứu Viện Max Planck về Khoa học Lịch sử Nhân loại ở Đức đã nỗ lực xác định niên đại của bộ xương bằng cách sử dụng đồng vị carbon phóng xạ, phương pháp truyền thống và được sử dụng rộng rãi để xác định thời điểm sống của hóa thạch.
Tuy nhiên, việc hài cốt bị ô nhiễm khiến việc áp dụng phương pháp này là bất khả thi.
Tuy nhiên, ADN của người Neanderthal có thể được sử dụng như một dấu hiệu cho niên đại bởi chiều dài của ADN trong các đoạn mã di truyền giảm đều đặn qua các thế hệ.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Tiến hóa và Sinh thái học Tự nhiên. Các nhà nghiên cứu phát hiện trong bộ xương của Zlatý kůň có các dải ADN dài không bị gián đoạn của người Neanderthal nằm rải rác trong suốt bộ gene. Điều này cho thấy người phụ nữ cổ đại này sống vào thời điểm không lâu sau khi con người tinh khôn kết hợp với người Neanderthal.
"Kết quả phân tích ADN cho thấy Zlatý kůň sống gần hơn với thời điểm xảy ra sự kiện kết hợp (của người tinh khôn) với người Neanderthal" - Kay Prüfer, đồng tác giả nghiên cứu chia sẻ.
Thực tế, nhóm nghiên cứu ước tính, Zlatý kůň sống khoảng 2.000 năm sau sự kết hợp giữa người tinh khôn và người Neanderthal.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ADN từ người phụ nữ cổ đại này và dân số của thời điểm đó không có trong ADN của người hiện đại ngày nay dù ở Châu Á hay Châu Âu, nơi những người Homo Sapiens sau đó thống trị.
"Khá là thú vị khi những người hiện đại đầu tiên nhất ở Châu Âu cuối cùng không thành công" - Johannes Krause, tác giả cấp cao của nghiên cứu, giám đốc của Viện Max Planck về Tiến hóa Nhân loại học, nói.
Ông chia sẻ thêm: “Chúng ta cũng có thể nói rằng, cô ấy đã sống từ 60 đến 80 thế hệ sau người Neanderthal và những người tinh khôn đã rời Châu Phi hòa trộn với nhau. Và điều đó khiến nó (hộp sọ) thực sự khá già, đưa nó trở thành bộ gene người hiện đại lâu đời nhất được giải trình tự gene tới nay".
Bằng chứng này, các học giả cho biết, có nghĩa là bộ xương người phụ nữ cổ đại ở Czech gần như chắc chắn già hơn tất cả các "đối thủ" khác được tuyên bố là hóa thạch người đầu tiên nhất ở Châu Âu.
Giáo sư Chris Stringer, lãnh đạo nghiên cứu về Tiến hóa con người ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên, người không tham gia nghiên cứu này, chia sẻ: "Phần hộp sọ và xương của Zlatý kůň được phát hiện năm 1950 và được cho là chỉ khoảng 15.000 năm tuổi. Phân tích mới về hộp sọ của người phụ nữ này qua carbon phóng xạ có niên đại khoảng 34.000 năm tuổi nhưng dữ liệu gene cho thấy nó già hơn 10.000 so với kết quả phân tích carbon phóng xạ và có thể đại diện cho một trong những người hiện đại sớm nhất được biết đến cho tới thời điểm hiện tại ở Á-Âu".
Củng cố bằng chứng về liên hôn với người Neanderthal
Năm ngoái, các nhà nghiên cứu phát hiện hài cốt người ở hang động Bacho Kiro tại Bulgari. Các nhà khoa học nói rằng những người ngày có khả năng sống cùng thời với người Neanderthal. Hang động này được phát hiện và khai quật lần đầu vào những năm 1970 và cách thị trấn Dryanovo khoảng 5km.
Nghiên cứu cũng xuất bản trên tạp chí Nature hôm 7.4 tiết lộ những thông tin sâu hơn về những hài cốt này và phát hiện họ sống trong giai đoạn 42.580 đến 45.930 trước đây.
Nghiên cứu này cũng củng cố thêm các tuyên bố vào năm ngoái rằng người tinh khôn dường như sống kế bên người Neanderthal hàng thiên niên kỷ trước khi người Neanderthal tuyệt chủng khoảng 40.000 năm trước.
Phân tích bộ gene của nhóm này phát hiện 3 người cao tuổi nhất được chôn cất trong hang động có 3% ADN người Neanderthal.
Giáo sư Stringer tin rằng các làn sóng Homo sapiens thống trị khác nhau có thể giải thích tại sao phả hệ Zlatý kůň không thành công. Điều này cũng có nghĩa là có các sự kiện liên hôn đa dạng với người Neanderthal, ông khẳng định.
