Đội bóng được báo chí Anh ca ngợi và báo chí thế giới dành nhiều lời ngợi ca đã không thể “coming home”, khi đối thủ của họ mới là người vào chung kết nhờ chơi tốt hơn, đồng đều hơn, mạnh mẽ hơn với những nhân tố gây đột biến. Và Croatia dũng cảm hơn.
Có quá nhiều điều không ổn xảy ra sau khi Trippier ghi bàn mở tỉ số, giúp Anh có được lợi thế về tinh thần và thế trận từ rất sớm. Các thống kê không chỉ cho thấy đội bóng của Southgate đã nhường toàn bộ trung tuyến mà còn dứt điểm quá tệ, ném đi những tình huống tấn công, khi không pha dứt điểm nào trúng đích trong 115 phút còn lại. Việc rút về quá sâu để bảo vệ tỉ số trước một đối thủ chơi đa dạng hơn và kỹ thuật tốt hơn là điều có thể hiểu được với một đội Anh tự đặt mình vào “cửa dưới”, nhưng phung phí các cơ hội và hàng công mờ nhạt là không thể chấp nhận được.
Sự thận trọng thái quá của Southgate trước một đối thủ cao tuổi và mệt mỏi hơn sau 2 trận liền phải chiến thắng bằng loạt luân lưu là một trong những lý do quan trọng khiến Anh thất bại. Đương nhiên, Anh đã đi xa hơn mọi kỳ vọng nhưng thua theo cách này khiến cho các fan của họ vô cùng tiếc nuối. Và có quá nhiều nỗi thất vọng với Đội tuyển Anh vào lúc này.
Các chiến thắng đã che giấu nhiều vấn đề của họ. Một đội bóng đã ghi 9/12 bàn từ “bóng chết” với 5/6 bàn thắng của chân sút hàng đầu Kane từ tình huống cố định, rõ ràng Anh không biết cách tổ chức tấn công và tận dụng các cơ hội để ghi bàn.
Nói thế không có nghĩa là đánh giá thấp Croatia. Bằng kinh nghiệm vượt trội, họ đã kiểm soát tốt trận đấu sau khi bị dẫn điểm trước, kiên trì vây hãm đối phương và tận dụng tốt những sai lầm sơ đẳng trong phòng ngự bóng bổng của hàng thủ Anh để có bàn gỡ hoà, và bỏ lỡ nửa tá cơ hội trước khi có bàn quyết định ở hiệp phụ. Đấy là sự tưởng thưởng xứng đáng cho những nỗ lực, ý chí và tinh thần chiến đấu của Croatia.
HLV Dalic đã có những thay đổi chiến thuật quan trọng để thể hiện rõ ý đồ muốn khép lại trận đấu càng sớm càng tốt, sau khi Croatia đã gỡ hoà: Rút ra một hậu vệ (Strinic), sau đó tăng thêm một tiền đạo (Kramaric) để đổi sơ đồ 4-2-3-1 thành 3-2-3-2 để quyết thắng trong hiệp phụ, không đẩy mình vào nguy cơ đối mặt với rủi ro trên chấm luân lưu.
Quyết định ấy thành công, khi Croatia có bàn thắng ấn định cuộc lội ngược dòng ngoạn mục, với chiến thắng dành cho những người dũng cảm, mạnh hơn về tinh thần.
Lần đầu tiên trong lịch sử, Croatia vào chung kết. Trước đó, ở lần đầu tiên dự World Cup, họ đã đi đến tận bán kết.
Thành công ở World Cup này cho thấy con đường kỳ diệu của một quốc gia chỉ hơn 4 triệu dân mới giành được độc lập hơn 1/4 thế kỷ trước, và trên danh nghĩa bóng đá mới chỉ tồn tại từ năm 1993. Họ luôn sản sinh những cầu thủ giỏi mà người đã và đang nhận được những lời ngợi ca chính là đội trưởng Luka Modric, ở tuổi 33 có lẽ đang chơi World Cup cuối cùng trong sự nghiệp. Anh và các đồng đội của mình đã không đầu hàng trên con đường vào đến chung kết, vượt qua Đan Mạch, Nga bằng nghị lực và ý chí thép trong loạt luân lưu để rồi quả cảm để hạ Anh tại bán kết.
Và bây giờ, trước mắt họ là Pháp, với “món nợ” phải trả đã 20 năm nay...
