Chuyển trọng tâm sang Trung Đông và Bắc Phi
Tuần này, Tổng thống Nga Vladimir Putin đến Tehran, Iran để dự hội nghị thượng đỉnh tiến trình Astana, nhằm tìm kiếm một giải pháp chính trị ở Syria - RT đưa tin.
Ngoài phiên họp chung với hai người đồng cấp - Tổng thống Iran Ibrahim Raisi và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Putin sẽ hội đàm riêng với từng người.
Chuyến thăm diễn ra ngay sau chuyến công du của nhà lãnh đạo Nga tới Tajikistan và Turkmenistan - nơi tổ chức hội nghị thượng đỉnh Caspi quy tụ Azerbaijan, Iran, Kazakhstan, Nga và nước chủ nhà.
Về phần mình, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov gần đây đã tới Algeria, Bahrain, Oman và Saudi Arabia, nơi ông cũng gặp gỡ những người đồng cấp từ các nước thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh.
Khi mối quan hệ giữa Nga và phương Tây chưa thể sửa chữa trong tương lai gần, chính sách ngoại giao của Nga đang tập trung vào các nước không thuộc phương Tây. Trung Đông và Bắc Phi chiếm vị trí nổi bật trong chính sách đối ngoại mới của Mátxcơva.
Kể từ khi Nga can dự vào Syria năm 2015 theo đề nghị của Tổng thống Bashar al-Assad, khu vực Trung Đông - Bắc Phi (MENA) đã trở thành khu vực chủ chốt mà cách tiếp cận đối ngoại thời hậu Xô Viết của Nga được hình thành và là nơi thành công nhất.
Theo ông Dmitry Trenin, thành viên Hội đồng Các vấn đề quốc tế của Nga, mặc dù thành tích của Nga ở Trung Đông không phải là hoàn hảo - nước này có chung những sai lầm và thất bại - nhưng tốt hơn đáng kể so với nhiều nơi khác trên thế giới.
Kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự ở Ukraina, tầm quan trọng của khu vực MENA đối với Mátxcơva đã tăng lên đáng kể. Do EU cấm không phận với Nga, Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành trung tâm vận tải hàng không chính cho du khách Nga đi về phía Tây. Những người Nga giàu có, không còn được chào đón ở London, đã đổ xô đến Dubai. Trong khi đó, sự sụp đổ của thương mại dọc theo các tuyến đường thương mại truyền thống xuyên biên giới Nga-EU, Baltic và Biển Đen tạo ra một động lực mạnh mẽ cho hành lang Bắc-Nam từ St. Petersburg đến Mumbai qua Iran và Caspi.
Thổ Nhĩ Kỳ nổi lên là địa điểm ưa thích cho các cuộc tiếp xúc chính thức giữa Nga và Ukraina. Cùng với Armenia, Azerbaijan và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) hiện là một trong số ít những nơi được cho là các nước trung lập không chính thức mà Nga và phương Tây có thể đối thoại. Tất nhiên, điều quan trọng cơ bản là các nước Trung Đông từ chối tham gia cuộc chiến trừng phạt do Mỹ dẫn đầu nhằm vào Nga. Theo quan điểm của Điện Kremlin, không chống lại Nga có nghĩa là thân thiện với nước này.
Mục tiêu chung của Nga sẽ là duy trì các mối quan hệ hữu nghị hiện tại với các nước trong khu vực MENA để thúc đẩy hợp tác kinh tế - bất chấp trừng phạt - và bảo vệ an ninh dọc theo biên giới phía nam của Nga.
Một số nền tảng chính của chiến lược mới
Theo ông Dmitry Trenin, một số nền tảng chính của chiến lược mới có thể bao gồm:
Ưu tiên và củng cố quan hệ với các nước láng giềng gần gũi - Thổ Nhĩ Kỳ và Iran. Mỗi nước này đều có tầm quan trọng riêng, như những trung tâm quyền lực đang lên trong thế giới đa cực; mỗi bên đều gây ảnh hưởng trong khu vực lân cận trực tiếp của Nga và trong khu vực, bao gồm cả ở Syria; cả hai đều là đường dẫn đến thế giới rộng lớn hơn, về mặt kinh tế, công nghệ hoặc hậu cần.
Duy trì trạng thái cân bằng giữa các đối thủ đa dạng và cạnh tranh nhất trong khu vực, để mối quan hệ chặt chẽ hơn với Iran không gây ức chế quan hệ với các nước Arab, đặc biệt là ở Vùng Vịnh, cũng như với Israel. Tránh đứng về bên nào trong nhiều cuộc xung đột giữa các quốc gia; cam kết hỗ trợ hợp tác an ninh toàn khu vực và quản lý, giải quyết xung đột.
Thắt chặt các hoạt động phối hợp năng lượng với các nhà sản xuất dầu khí hàng đầu; hợp tác về các biện pháp hỗ trợ giá năng lượng, đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi năng lượng theo kế hoạch ở phương Tây không làm các nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch bị tổn hại. Xây dựng mối quan hệ thực dụng trong nhóm OPEC+ với Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Qatar, cũng như Iran. Thúc đẩy hợp tác năng lượng hạt nhân.
Khuyến khích hợp tác đầu tư và công nghệ với các quốc gia hàng đầu trong khu vực. Mở rộng việc sử dụng các hệ thống và công cụ thanh toán không phải phương Tây trong thương mại song phương.
Hỗ trợ việc mở rộng các thể chế kinh tế ngoài phương Tây như BRICS mà các nước trong khu vực, chẳng hạn như Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia và Ai Cập, dự định gia nhập; và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), mà Iran cùng Belarus có kế hoạch tham gia; cũng như đầu tư thêm về chính trị và trí tuệ vào cả BRICS và SCO để hai khối này trở thành những nền tảng kinh tế và an ninh hàng đầu trên toàn cầu và ở Đại Âu-Á.
