Cảnh báo của IEA
Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết, Châu Âu phải cắt giảm đáng kể lượng tiêu thụ khí đốt trong vài tháng tới để chuẩn bị cho "một mùa đông dài và khó khăn".
Dù Liên minh Châu Âu (EU) đã đạt được một số tiến triển trong đa dạng hóa nguồn cung để giảm sự phụ thuộc vào nhà cung cấp chính là Nga, lượng khí đốt từ Nga cho tới nay vẫn không chắc chắn và việc Nga cắt hoàn toàn khí đốt cho Châu Âu là không thể loại trừ, Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết.
Cảnh báo của IEA được công bố vào thời điểm một đợt nắng nóng gay gắt làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng năng lượng tồi tệ nhất của Châu Âu trong nhiều thập kỷ, đặt ra nhu cầu sử dụng khí đốt trong làm mát nhà cửa và văn phòng. Lượng điện bị thiếu hụt do đợt nắng nóng khiến lượng gió giảm, nhiệt độ nước tăng làm sản lượng của các nhà máy hạt nhân bị ảnh hưởng và mực nước sông giảm làm gián đoạn nguồn cung cấp than cho các nhà máy điện.
Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cảnh báo, chỉ dựa vào các nhà cung cấp khí đốt thay thế là không đủ. Ngay cả khi Na Uy và Azerbaijan vận chuyển tất cả lượng khí đốt có thể cung cấp, lượng giao khí đốt từ Bắc Phi tới nay cũng đã gần bằng mức của năm ngoái và nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) cũng đã ở mức kỷ lục. Theo IEA, phải tiết kiệm thêm 12 tỉ mét khối trong 3 tháng tới hoặc tương đương với khoảng 130 tàu chở LNG.
Trong bài bình luận nêu rõ các bước mà Châu Âu phải thực hiện để tránh một cuộc khủng hoảng khí đốt lớn vào mùa đông năm nay, ông Birol chỉ ra: “Bước đầu tiên ngay tức thì để hướng tới đổ đầy kho dự trữ khí đốt của Châu Âu đạt mức vừa đủ trước mùa đông là giảm lượng tiêu thụ khí đốt hiện tại ở Châu Âu và đưa lượng khí đốt tiết kiệm được vào kho chứa. Một vài điều trong số này đã thực hiện được vì giá khí đốt cao vọt nhưng cần phải làm nhiều hơn nữa. Cần phải cắt giảm thêm đáng kể để chuẩn bị cho Châu Âu cho một mùa đông khó khăn phía trước".
Ngay cả khi Châu Âu xử lý được để các kho dự trữ khí đốt đạt mức 90%, vẫn có "nguy cơ gián đoạn nguồn cung cao hơn nếu Nga cắt giảm hoàn toàn", ông Birol lưu ý. Rủi ro thậm chí còn cao hơn nếu dòng chảy khí đốt của Nga dừng lại trước khi Châu Âu đảm bảo được ngưỡng lưu trữ khí đốt kể trên.
Kịch bản tồi tệ nhất
Việc Nga ngừng cấp khí đốt cho EU có khả năng làm giảm GDP của khối tới 1,5% nếu mùa đông năm nay lạnh giá và EU không có các biện pháp phòng ngừa để tiết kiệm năng lượng, ước tính mới của EU chỉ ra.
Ủy ban Châu Âu dự kiến cảnh báo, trong trường hợp có một mùa đông bình thường, việc Nga cắt khí đốt sẽ khiến GDP của EU giảm từ 0,6-1%, theo dự thảo tài liệu của EU mà Bloomberg có được.
Cơ quan điều hành EU đang lên kế hoạch đưa ra loạt khuyến nghị với các quốc gia thành viên, bao gồm giảm sử dụng hệ thống sưởi và làm mát cùng với một số biện pháp dựa trên thị trường, để giảm thiểu tác động của việc Nga, nguồn nhập khẩu lớn nhất có thể xảy ra gián đoạn.
"Phản ứng phối hợp của EU trước mùa đông và sự đoàn kết của các nước thành viên sẽ giảm thiểu tác động tiêu cực lên GDP và việc làm có thể xảy ra gián đoạn lớn" - ủy ban nêu trong dự thảo tài liệu có tiêu đề: "Tiết kiệm khí đốt cho một mùa đông an toàn" dự kiến công bố ngày 20.7.
Theo ước tính, trong trường hợp mùa đông bình thường, việc sớm hành động để giảm nhu cầu khí đốt có thể hạn chế tác động tiêu cực xuống còn 0,4%.
Thách thức lớn nhất của EU trong mùa đông này là đảm bảo lượng dự trữ khí đốt đủ để đáp ứng nhu cầu cao nhất về sưởi ấm và cung cấp điện. Dù mức dự trữ khí đốt năm ngoái thấp hơn 10% so với giai đoạn 2016-2018, dự trữ của khối đang phù hợp với mức trung bình lịch sử, trên 63% hoặc tương đương với 46 ngày tiêu thụ trong mùa đông.
EU vẫn lo ngại Nga sẽ quyết định cắt nguồn cung khí đốt cho khối để đáp trả hàng loạt các biện pháp trừng phạt. Nga hiện đóng đường ống Nord Stream 1 để bảo trì. Đường ống dẫn khí đốt từ Nga sang Châu Âu chỉ hoạt động ở mức 40% công suất trước khi bắt đầu bảo trì 10 ngày. Hiện chưa rõ lượng khí đốt mà Nord Stream 1 sẽ cung cấp khi hoạt động trở lại trong tuần này.
Mô phỏng của Ủy ban Châu Âu và các nhà điều hành hệ thống khí đốt cho thấy việc cắt giảm nhập khẩu từ Nga trong tháng 7 khiến lượng khí đốt dự trữ của EU sẽ đạt từ 65-71% vào đầu tháng 11, thấp hơn mục tiêu 80%. Điều này cho thấy có khoảng trống 30 tỉ mét khối khí đốt trong mùa đông trong điều kiện thời tiết bình thường và nguồn cung cấp LNG liên tục cao cho thấy nguy cơ rất cao về việc kho chứa ở một số quốc gia thành viên có thể cạn vào tháng 4.2023, theo dự thảo.
“Giả sử thị trường khí đốt quốc tế liên tục khan hiếm, việc bổ sung kho dự trữ vào mùa hè năm 2023 sẽ rất khó khăn và điều đó sẽ ảnh hưởng đến việc chuẩn bị cho mùa đông năm sau. Lượng dự trữ trong tháng 10.2023 sẽ chỉ là 41%" - EU cảnh báo.
Lượng khí đốt Nga tới Châu Âu giảm đã ảnh hưởng tới 12 quốc gia EU và khiến Đức phải nâng cảnh báo rủi ro khí đốt lên mức báo động cao thứ 2 trong tháng 6. Theo tài liệu của EU, tổng dòng chảy khí đốt từ Nga trong tháng 6 thấp hơn 30% so với mức trung bình từ năm 2016 đến năm 2021.
