Mặc dù cuộc sống bận rộn nhưng gia đình nào cũng sẽ cố gắng để sửa soạn mâm cỗ cúng ông Công ông Táo cho thịnh soạn với mong ước năm sau sẽ khởi sắc, sang năm no đủ hơn năm cũ.
Theo quan niệm dân gian, cúng ông Công, ông Táo thường vào trưa 23 tháng Chạp. Tuy nhiên, theo các chuyên gia văn hóa mọi người có thể cúng tiễn ông Táo bắt đầu từ ngày 21 tháng Chạp đến ngày 23 tháng Chạp.
Dù "tùy tiền biện lễ" nhưng hầu như mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo đều có những lễ vật sau:
Mũ ông Công ba cỗ: Hai mũ của hai Táo ông và một mũ của Táo bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Để giản tiện, nhiều người chỉ cúng tượng trưng một cỗ mũ ông Công (có hai cánh chuồn) lại kèm theo một chiếc áo và một đôi hia bằng giấy.
Cá chép: Tượng trưng cho phương tiện tiễn ông Công, ông Táo lên chầu trời. Ngày nay, cá chép có thể là cá sống hoặc làm bằng giấy.
Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng ông công, ông Táo
Tùy theo từng gia đình có thể chuẩn bị những lễ vật cúng ông Công, ông Táo khác nhau và còn phù thuộc vào văn hóa của từng vùng miền. Ngoài các lễ vật chính kể trên, thì còn có lễ mặn, hay lễ chay (với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc…) để tiễn Táo Quân.
Một mâm cỗ mặn cúng ông Công ông Táo thường gồm các thứ sau:
- 1 đĩa gạo
- 1 đĩa muối
- 5 lạng thịt vai luộc (hoặc thịt gà)
- 1 bát canh
- 1 đĩa xào
- 1 đĩa giò
- 1 con cá chép rán (hoặc cá chép sống)
- 1 đĩa xôi gấc
- 1 đĩa hoa quả
- 1 ấm trà sen
- 3 chén rượu
- quả cau, lá trầu
- 1 lọ hoa
- 1 tập giấy tiền, vàng mã
Nhiều gia đình có trẻ con, người ta cúng Táo Quân một con gà luộc nữa. Gà luộc này phải thuộc loại gà cồ mới tập gáy (tức gà mới lớn) để ngụ ý nhờ Táo Quân xin với Ngọc Hoàng Thượng Đế cho đứa trẻ sau này lớn lên có nhiều nghị lực, thông minh và sinh khí hiên ngang như con gà cồ vậy.
Nhiều bà nội trợ cũng chủ động thay các món trong mâm cỗ, như thay đĩa thịt lợn luộc bằng gà luộc, hoặc thay đổi các món canh.
