Theo tục lễ truyền thống của người Việt, việc cúng tiễn thả cá chép để tiễn hai vị thần bếp, có công giữ gìn nếp nhà là ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp hằng năm là một việc làm cần thiết và không thể bỏ qua. Nhưng không phải ai cũng thực hiện đúng quy trình để tỏ lòng thành kính của mình một cách trọn vẹn nhất.
Cách chọn cá chép:
Nên chọn những con cá chép sống khỏe mạnh, bơi nhanh, quẫy mạnh và không tróc vẩy. Bạn có thể lật nhẹ mang cá lên để kiểm tra, nếu mang cá đỏ tươi nghĩa là cá khỏe mạnh.
Cúng ông công ông Táo cần 3 chú cá chép đỏ. Ba vị Táo quân Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ là những vị thần cai quản mọi hoạt động của gia chủ, ông là vị thần quyết định sự may, rủi, phúc họa của cả gia chủ, bên cạnh đó ông còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ, giữ bình yên cho gia đình gia chủ.
Nếu đã cúng cá chép giấy thì thôi cá chép sống và ngược lại. Cá chép sống dùng để cúng ông Công, ông Táo thường được chọn mua là cá chép đỏ.
Thời điểm thả cá thích hợp:
Theo quan niệm dân gian, cá chép nên thả trước giờ Ngọ (12 giờ trưa ngày 23.12) để Táo quân có đủ thời gian lên chầu trời.
Địa điểm thả cá:
Trước khi phóng sinh, nên suy xét kỹ lưỡng môi trường nơi đó, ví dụ như nơi đó có thích hợp để cá chép sinh tồn hay không? Chất lượng nước thế nào? Có ô nhiễm không, nước nông hay sâu? Nên chọn ao hồ rộng rãi, thoải mái và có cảnh quan đẹp để thả cá chép.
Thả cá chép thế nào cho vừa đúng ý nghĩa tâm linh, vừa đúng mục đích tái tạo nguồn lợi bảo vệ môi trường không phải ai cũng hiểu biết đầy đủ. Nhiều người không phải thả cá mà đổ, ném, quăng cá hoặc ném luôn cả túi ni lông chứa nước cá xuống ao, hồ.
Cách thả cá:
Thả cá chép đúng là thả từ từ, nhẹ nhàng xuống sông hồ để cá còn có cơ hội được sống. Nhiều người cẩn thận còn thắp hương cầu khấn những điều tốt lành cho bản thân, gia đình rồi mới từ từ để cá chép bơi xuống mặt nước với lòng thành kính, thiêng liêng nhất. Có như vậy mới mong tìm được sự bình an trong tâm linh và bảo vệ môi trường sống xung quanh.
Tâm thái khi đi khi đi thả cá rất quan trọng, cần vui vẻ, thoải mái đi phóng sinh. Trong lúc thả cá cũng không cần phải cầu khấn gì cả, chỉ cần đơn giản nghĩ là mình đang đơn thuần cứu vớt chúng là được.
Sau khi thả cá, nên lưu lại một chút xem cá đã bơi đi chưa, tránh tình trạng cá mắc kẹt hoặc lưu luyến chưa muốn rời đi.
