Liên quan đến những bức tượng 12 con giáp khỏa thân được trưng bày tại Khu du lịch Quốc tế Hòn Dáu (Đồ Sơn, Hải Phòng), không chỉ các nhà nghệ sĩ, giới chuyên gia lên tiếng về sự phản cảm, thô tục, mà ngay cả những nhà nghiên cứu văn hóa cũng bày tỏ sự ngán ngẩm.
Trao đổi với Lao Động, Giáo sư (GS) Hoàng Chương - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam cho rằng nghệ thuật cần sự sáng tạo, và người nghệ sĩ buộc phải tìm những cái mới lạ trong nghệ thuật. Tuy nhiên, tượng 12 con giáp khỏa thân tại Hải Phòng với ông lại là "một sáng tạo sai lầm".
Giải thích cho ý kiến của mình, GS Hoàng Chương phân tích: "12 con giáp vốn là những linh vật thiêng liêng, là nét văn hóa đặc sắc của Việt Nam. Việc người nghệ sĩ lấy những linh vật này để sáng tạo ra những bức tượng khỏa thân là một sự nhầm lẫn trong nhận thức về văn hóa dân tộc và cả văn hóa tâm linh. Từ nhầm lẫn đó, việc cách điệu hóa những con vật trở thành nửa người nửa thú, lại phơi bày hết những gì thô tục nhất là điều không chấp nhận được.
Có thể người nghệ sĩ muốn lôi kéo người xem bằng nghệ thuật nhưng đồng thời đã phạm phải nguyên tắc sáng tạo là bóp méo nghệ thuật. Sáng tạo nhưng vẫn phải chân thực, 12 con giáp nửa người nửa thú vừa làm mất tính chân thực, vừa gây phản cảm lại đem tới những tác động phi thẩm mỹ".
Trước đó, "cha đẻ" của 12 bức tượng đã giải thích việc sáng tạo ra những bức tượng được lấy ý tưởng từ sự kết hợp giữa nghệ thuật phương Đông và nghệ thuật phương Tây. Về điều này, GS Hoàng Chương đưa ra ý kiến: "Không có sự kết hợp Đông Tây như vậy. Làm gì có Đông - Tây kết hợp ra tượng 12 con giáp khỏa thân. Dưới góc độ một nhà nghiên cứu văn hóa, tôi đã đi nhiều nước trên thế giới và không thấy ở đâu có sáng tạo như thế này".
Không chỉ phản cảm về mặt thẩm mỹ, theo GS Hoàng Chương, bộ tượng còn có tính xúc phạm về mặt tâm linh. Ông cho rằng những con vật linh thiêng bị biến thành hình dáng thô tục, trần trụi thể hiện sự xâm phạm văn hóa tâm linh.
Trước thông tin, những bức tượng sau khi bị phản ứng đã được che chắn bằng quần hay những lá nhựa, GS Hoàng Chương cũng thẳng thắn bày tỏ cách tốt nhất là nên dẹp bỏ, việc che chắn chỉ là những giải pháp tình thế. Bởi, ngay từ đầu, người sáng tạo muốn hướng tới sự phồn thực, sự tự nhiên nhất nhưng thật sự, hiệu ứng đã không được như người họa sĩ muốn mà ngược lại còn gây phản cảm.
Ông cũng tin rằng, sau việc này, người nghệ sĩ sẽ có thể sáng tạo ra những tác phẩm mới tốt hơn, đúng với thẩm mỹ của con người Việt Nam.
