Nộp bảo hiểm cả chục năm mới biết “không đúng đối tượng”
Báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Trưởng Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội - Dương Thanh Bình thông tin nhiều vụ việc quyền lợi BHXH của người dân bị ảnh hưởng do cơ quan nhà nước thực hiện chưa đúng quy định của pháp luật, nhưng đến nay kiến nghị của cử tri vẫn chưa được giải quyết. Cử tri tỉnh Cao Bằng đề nghị giải quyết việc chủ hộ kinh doanh cá thể đóng BHXH bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian đóng để hưởng chế độ BHXH.
Qua giám sát cho thấy, chủ hộ kinh doanh không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nhưng suốt từ tháng 1.2003 đến tháng 12.2021, cơ quan BHXH tại nhiều địa phương vẫn thu BHXH bắt buộc đối với những trường hợp này. Con số thống kê của BHXH Việt Nam đến tháng 9.2016 xác nhận, có tổng cộng 4.240 chủ hộ tại 54 địa phương đóng BHXH bắt buộc. Song so việc thực hiện BHXH bắt buộc không đúng quy định của pháp luật, các chủ hộ này chưa được tính thời gian đóng BHXH bắt buộc để hưởng chế độ, đặc biệt có nhiều trường hợp đóng được gần 20 năm. Điều này khiến người dân bức xúc...
Sau phê bình là... chờ đợi
Đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, ông Đào Ngọc Dung - Bộ trưởng Bộ LĐTBXH - khẳng định, việc thu sai BHXH bắt buộc là sai về chủ trương. Bộ LĐTBXH báo cáo rất rõ là trách nhiệm thuộc về BHXH Việt Nam và đặc biệt BHXH các địa phương.
“Chúng tôi chưa phát hiện dấu hiệu trục lợi, nhưng sai là có. Bộ LĐTBXH dự kiến khi xây dựng pháp luật sẽ đưa nhóm chủ hộ kinh doanh cá thể vào diện đóng bảo hiểm bắt buộc. Nếu được Quốc hội cho phép, Chính phủ sẽ thực hiện biện pháp cần thiết để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, trong đó có cộng nối thời gian đóng bảo hiểm nếu người dân có nhu cầu chuyển sang bảo hiểm bắt buộc hoặc tự nguyện” - ông Đào Ngọc Dung cho hay.
Liên quan đến vụ việc này, tại cuộc báo đầu tháng 6.2023, ông Nguyễn Thế Mạnh - Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - cho biết: BHXH đã ký văn bản phê bình các giám đốc BHXH thu sai đối với các hộ kinh doanh cá thể từ năm 2003. Việc phê bình là “cực chẳng đã” do họ chưa hiểu hết, thu theo nguyện vọng của chủ hộ. Về hướng giải quyết, ông Mạnh cho biết trước mắt cơ quan này vừa đề xuất Quốc hội cho phép giải quyết quyền lợi với chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc; cho phép họ được hưởng các quyền lợi như những người đã đóng BHXH bắt buộc khác.
Cũng tại cuộc họp báo trên, Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH - Đỗ Ngọc Thọ khẳng định, ngoài xem xét xử lý trách nhiệm cán bộ thu sai, cơ quan BHXH trước mắt cần gấp rút giải quyết quyền lợi cho chủ hộ kinh doanh.
Song, những thông tin PV Báo Lao Động nhận được đến thời điểm hiện nay cho thấy, các chủ hộ kinh doanh hiện vẫn chưa được giải quyết các quyền lợi bảo hiểm như đề xuất của lãnh đạo BHXH Việt Nam, có người thậm chí mệt mỏi do phải đeo đuổi những vụ kiện bỗng chốc phải hoãn lại do “vắng mặt đại diện BHXH Việt Nam”.
Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Viết Lâm (phường Phan Thiết, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang) cho biết, ông là người khởi kiện cơ quan BHXH ra toà vì ông đã nộp vào BHXH tỉnh Tuyên Quang gần 380 triệu đồng, tuy nhiên đến thời điểm hiện nay vẫn chưa nhận được quyền lợi của mình. Mới đây vào ngày 19.6.2023, Toà án Nhân dân tỉnh Tuyên Quang đã có giấy triệu tập để mời ông tham gia tố tụng tại phiên toà sơ thẩm, tuy nhiên do đại diện của BHXH Việt Nam không có mặt nên phiên toà lại hoãn.
Nhiều chủ hộ kinh doanh mòn mỏi chờ đợi BHXH
Bà Lê Thị Hà (phường An Tường, TP Tuyên Quang) là 1 trong số hơn 870 trường hợp chủ hộ kinh doanh tại tỉnh Tuyên Quang bị thu sai BHXH bắt buộc. Đến bây giờ bà Hà vẫn đang giữ những tờ rơi mà nhân viên BHXH tỉnh Tuyên Quang phát từ năm 2004 mời tham gia BHXH bắt buộc. Ngày 20.7, trao đổi với phóng viên, bà Hà cho biết: “Năm 2004, khi cán bộ BHXH đến mời, mình chỉ nghĩ đã là cơ quan BHXH của tỉnh thì tin tưởng rồi, vay mượn đủ nơi để tham gia với hy vọng sau này về già không phụ thuộc con cháu, không làm gánh nặng cho xã hội thôi”. Khi vụ việc được trực tiếp Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trả lời và đưa ra 3 phương án, bà Hà mừng lắm, bà chọn ngay phương án là được chuyển sang bảo hiểm bắt buộc để được hưởng lương hưu.
Thế nhưng đến nay (20.7) đã tròn 45 ngày sau khi Bộ trưởng Bộ LĐTBXH đăng đàn Quốc hội trả lời chất vấn, bà Hà vẫn chưa nhận được bất kỳ văn bản, thông báo nào của các cơ quan chức năng.
Bà Hứa Thị Mai (tổ dân phố Quyết Tiến, thị trấn Sơn Dương, Tuyên Quang) còn vô vàn nỗi bất an bởi hiện tại bà đang điều trị ung thư buồng trứng. Nỗi đau thể xác là thế nhưng mỗi khi nghĩ đến cái ngày được hưởng lương hưu bà Mai càng thêm ưu phiền.
4 năm nay đi về Bệnh viện K không biết bao lần, tiền chữa bệnh toàn đi vay anh em rồi cả ngân hàng. Thời gian của tôi đâu còn nhiều, tôi không biết mình có đợi được đến ngày hưởng lương hưu - bà Mai nói.
Nguyễn Tùng
