Nhiều rủi ro
Theo Sở LĐTBXH tỉnh Nghệ An, hiện trên địa bàn tỉnh có 12.408 người lao động đang làm việc ở vùng biên giới không có hợp đồng theo quy định của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài như: Lào - 5.693 người; Trung Quốc - 5.488 người; Thái Lan - 564 người; Campuchia - 663 người. Những trường hợp di cư tự do trên tập trung chủ yếu ở các huyện Nam Đàn, Yên Thành, Quỳnh Lưu, Quỳ Hợp, Tương Dương và chủ yếu ở các nước giáp biên như: Lào, Trung Quốc, Campuchia. Số lao động này chủ yếu làm việc trong các lĩnh vực xây dựng, khai thác, nông nghiệp, buôn bán nhỏ với thu nhập bình quân khoảng 15-20 triệu đồng/tháng.
Số lao động Nghệ An di cư tự do trái phép sang làm việc ở các nước không có hợp đồng, nên không được pháp luật của Việt Nam và nước sở tại bảo vệ, không được tham gia bảo hiểm, không được hỗ trợ khi gặp rủi ro, dễ bị tổn thương về sức khỏe. Bên cạnh đó, một số tổ chức, cá nhân đã lợi dụng dưới hình thức xuất khẩu lao động để lừa đảo.
Nguyên nhân là do lao động có trình độ thấp, chưa qua đào tạo, một số là người dân tộc thiểu số, hiểu biết về xã hội và ý thức chấp hành pháp luật còn hạn chế, hoàn cảnh khó khăn. Mặt khác, các nước có khu vực giáp biên giới như: Lào, Campuchia, Trung Quốc có vị trí địa lý thuận lợi, có cửa khẩu quốc tế, có hệ thống giao thông thuận tiện và các điểm kiểm tra hàng hóa xuất khẩu thuận lợi cho lao động các vùng giáp biên di chuyển qua biên giới làm việc, trao đổi, buôn bán...
Phối hợp nhiều giải pháp
Trước thực trạng lao động “chui” qua biên giới tiềm ẩn nhiều hệ lụy, các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An đã vào cuộc, triển khai nhiều giải pháp. Bên cạnh công tác tuyên truyền, các địa phương tổ chức triển khai, lồng ghép các chương trình, dự án, đề án và các nguồn vốn phát triển kinh tế - xã hội tạo công ăn việc làm tại chỗ cho người dân.
Đồng thời hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tạo thu nhập ổn định cho dân; hoàn thành quy hoạch phát triển sản xuất gắn với việc xây dựng nông thôn mới, quy hoạch đào tạo nguồn nhân lực gắn với việc giải quyết việc làm tại chỗ. Đẩy mạnh tư vấn giới thiệu việc làm - dạy nghề và xuất khẩu lao động. Đồng thời, tiếp tục kêu gọi các chính sách, dự án đầu tư, hỗ trợ về phát triển sản xuất tại địa phương, góp phần tạo công ăn việc làm cho đội ngũ lao động phổ thông tại địa phương. Tăng cường mở rộng di cư hợp pháp, công khai, minh bạch, tuyên truyền rộng rãi các thủ tục, chính sách về di cư của các nước, đặc biệt là tiêu chuẩn cấp visa và tiêu chuẩn nhập cư. Đối với những trường hợp bị đưa về nước, các cơ quan, ban ngành và các địa phương tạo điều kiện cho họ ổn định cuộc sống. Phối hợp điều tra, kiên quyết xử lý nghiêm đối với những tổ chức, cá nhân đưa người di cư trái phép sang làm việc và cư trú bất hợp pháp ở nước ngoài.
Theo ông Đặng Cao Thắng - Phó Giám đốc Sở LĐTBXH tỉnh Nghệ An - Sở đã đề xuất UBND tỉnh làm việc, phối hợp với các nước để xây dựng cơ chế pháp lý giữa các địa phương về việc tạo điều kiện cho người lao động qua lại, quản lý và bảo vệ quyền lợi của người lao động. Hai bên thống nhất giao cơ quan đầu mối cung cấp thông tin thị trường lao động, chính sách pháp luật, cung ứng lao động cho các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, đồng thời phối hợp với phía bạn quản lý cư dân của mình.
