Phải khắc phục quy trình ngược
Nhiều tuyến đường ở TPHCM như đường Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh), Nguyễn Hữu Thọ, Huỳnh Tấn Phát (quận 7), bến Vân Đồn (quận 4), Phổ Quang (quận Tân Bình)... chỉ dài 2-3km nhưng mỗi đoạn đường đang oằn lưng gánh đến vài chục cao ốc, hàng chục nghìn hộ dân, khiến tình trạng kẹt xe ngày càng nghiêm trọng.
Kiến trúc sư (KTS) Ngô Viết Nam Sơn – chuyên về quy hoạch nhận định đây là hậu quả của một thời gian dài cấp phép xây dựng tràn lan, không khoa học. Điều này do Sở Xây dựng, Quy hoạch - Kiến trúc, Giao thông Vận tải phối hợp chưa tốt. Cách làm lâu nay là cấp phép theo quy hoạch hạ tầng tương lai chứ không phải theo hạ tầng hiện tại.
"Quy hoạch cho phép nhà xây 30 tầng nhưng với điều kiện là khi con đường đó được mở rộng lên 30m, chứ không phải là 10m như hiện tại. Trong khi thực tế 10-20 năm nữa con đường đó chưa chắc đã được mở rộng mà cao ốc 30 tầng đã mọc lên rồi thì làm sao hạ tầng không quá tải, con đường 10m làm sao gánh nổi" - ông Sơn phân tích.
Hệ quả là nhà nước chịu áp lực vì khi có cao ốc 30 tầng rồi thì phải mở đường để giảm kẹt xe. Nghĩa là thay vì hạ tầng đi trước một bước thì lại phải chạy theo sau như một vòng luẩn quẩn. "Nếu một vài con đường thì còn chịu được chứ hàng trăm, hàng nghìn con đường thì ngân sách đâu mà làm" - ông Sơn nói.
Đồng quan điểm, TS Võ Kim Cương - nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TPHCM, cho biết thành phố là trung tâm kinh tế lớn của cả nước, quá trình đô thị hóa nhanh nên cần xây dựng nhiều cao ốc mới đạt hiệu quả về mặt kinh tế.
Tuy nhiên, việc này chỉ phát huy tác dụng nếu hệ thống đường sá, cầu cống xung quanh các tòa nhà được bảo đảm, đáp ứng đủ nhu cầu người dân, giúp việc đi lại thuận lợi.
Dù muộn cũng phải làm
Để "sửa sai", mới đây, Sở GTVT TPHCM đề xuất và được UBND TPHCM đồng ý triển khai việc đánh giá tác động giao thông đối với các công trình xây dựng mới trước khi cấp giấy phép xây dựng.
Theo đó, tất cả các dự án đầu tư công trình xây dựng như chung cư, khu nhà ở thấp tầng, trung tâm thương mại, trường học, nhà hàng tiệc cưới... phải thiết kế phương án kết nối giao thông, tính toán đánh giá nhu cầu giao thông phát sinh của công trình.
Nhà đầu tư có trách nhiệm tổ chức lập báo cáo đánh giá tác động giao thông công trình đầu tư xây dựng, gửi cùng với hồ sơ dự án trình cho cơ quan chủ trì thẩm định. Nếu không đạt yêu cầu, dự án không được đầu tư, hoặc triển khai theo giai đoạn để phù hợp thực tế.
Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn, việc TPHCM yêu cầu các dự án có tập trung đông người cần đánh giá tác động giao thông là điều tất yếu phải làm.
Tuy nhiên, để đảm bảo đánh giá khách quan, ông Ngô Viết Nam Sơn cho rằng bên cạnh đánh giá tác động do chủ đầu tư thực hiện, cần thêm một đánh giá khác từ cơ quan chuyên ngành đảm bảo khách quan.
“Với mục đích muốn dự án được thông qua càng sớm càng tốt, không loại trừ trường hợp phía chủ đầu tư tự “làm đẹp” kết quả đánh giá, cơ quan quản lý buông lỏng hoặc có lợi ích nhóm trong việc cấp phép xây dựng tràn lan” – ông Sơn nói.
Ông Phan Công Bằng – Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết việc đánh giá tác động nhằm quy định loại công trình tập trung đông người có nhu cầu giao thông lớn, khi xây dựng phải xem xét mức độ đáp ứng hạ tầng giao thông xung quanh. Điều này làm cơ sở để chọn thời điểm, quy mô xây dựng phù hợp hoặc bổ sung hạ tầng giao thông đồng bộ.
Việc đánh giá sẽ được thực hiện ở giai đoạn nhà đầu tư xin chủ trương đầu tư dự án để xác định quy mô dự án. Nhà đầu tư có thể tổ chức lập hoặc thuê đơn vị tư vấn cũng như chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu và chất lượng báo cáo.
"Sở GTVT chịu trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra, giám sát nhà đầu tư thực hiện việc thiết kế phương án kết nối, đánh giá tác động giao thông của dự án. Sở cũng sẽ tiếp nhận, kiểm tra độ tin cậy, sự phù hợp và có ý kiến chuyên ngành phản hồi bằng văn bản về cơ quan đầu mối thẩm định dự án" - ông Bằng nói.
KTS Võ Kim Cương cho biết việc yêu cầu các dự án bảo đảm không kẹt xe mới được cấp phép sẽ hạn chế nhà cao tầng ở trung tâm và cũng là điều kiện để thúc đẩy phát triển các đô thị vệ tinh như khu Tây Bắc (huyện Củ Chi), khu Đông (Thành phố Thủ Đức)...
Tuy nhiên, những nơi này phải đảm bảo điều kiện hạ tầng trường học, bệnh viện, khu giải trí, trung tâm thương mại, giao thông thuận lợi mới thu hút người dân. Điều này cũng phù hợp chủ trương phát triển đô thị đa cực của thành phố và là giải pháp giãn dân, giảm áp lực cho trung tâm.
