Những cây cầu “treo”
Nằm trên đường huyết mạch Lê Văn Lương, cầu sắt Rạch Tôm xây dựng từ sau năm 1975, mỗi ngày có hàng nghìn lượt xe chạy qua. Tuy nhiên, cầu chỉ rộng hơn 2m, "thắt cổ chai", chỉ cần một xe ôtô hay ba gác đi vào sẽ gây ùn tắc.
Trong khi cầu sắt Rạch Tôm quá tải, dự án xây cầu mới dài 684m (phần cầu dài hơn 173m), tổng vốn 497 tỉ đồng được HĐND TPHCM thông qua chủ trương đầu tư cuối năm 2018, triển khai giai đoạn 2019 - 2021. Tuy nhiên, 5 năm qua dự án vẫn “án binh bất động” do vướng mắc mặt bằng. Hiện UBND huyện Nhà Bè chưa xác định được quỹ nền (khoảng 18 nền) bố trí tái định cư cho dự án.
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM đã đề nghị UBND huyện Nhà Bè đẩy nhanh tiến độ bồi thường, hỗ trợ tái định cư để bàn giao mặt bằng triển khai thi công cầu Rạch Tôm trong năm 2024, hoàn thành thông xe năm 2026.
Tại cửa ngõ phía Tây, hai dự án cầu Bà Hom và Tân Kỳ - Tân Quý (quận Bình Tân) dang dở nhiều năm nay cũng là nỗi khổ kéo dài của người dân nơi đây. Trong đó, dự án cầu Tân Kỳ - Tân Quý khởi công đầu năm 2018 để thay thế cho cầu cũ bị sập cách đây 7 năm. Công trình đầu tư theo hợp đồng BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) kinh phí 312 tỉ đồng.
Tháng 12.2018, cầu Tân Kỳ - Tân Quý đã xong 70% khối lượng nhưng phải ngưng thi công do chưa hoàn tất bồi thường giải phóng mặt bằng. Sau đó, TPHCM dừng triển khai dự án do không phù hợp Nghị quyết 437 của Quốc hội (không được làm dự án BOT trên đường hiện hữu). Năm 2022, dự án chuyển sang đầu tư công, tổng vốn hơn 491 tỉ đồng.
Hiện thành phố rà soát để hoàn trả tiền cho nhà đầu tư, tiến hành giải phóng mặt bằng toàn bộ phần còn lại để thi công dự án năm 2024, hoàn thành thông xe năm 2025.
Còn dự án cầu Bà Hom khởi công vào năm 2018, tổng vốn đầu tư khoảng 374 tỉ đồng. Do vướng mắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng nên dự án mới thi công đạt 50% khối lượng rồi ngưng thi công đến nay. Tháng 10 vừa qua, quận Bình Tân đã hoàn thành việc chi trả tiền bồi thường cho hộ dân cuối cùng, đánh dấu cột mốc có 100% mặt bằng để tái khởi động. Cầu Bà Hom sẽ hoàn thành thông xe tháng 9.2024.
Tại TP Thủ Đức, cầu Ông Nhiêu trên đường Nguyễn Duy Trinh khởi công tháng 12.2017 với tổng mức đầu tư 469 tỉ đồng. Tuy nhiên, dự án chỉ mới thực hiện được 1,5% khối lượng công việc và tạm ngưng từ năm 2018 đến nay do vướng mặt bằng.
Dự kiến UBND TP Thủ Đức sẽ bàn giao mặt bằng toàn bộ vào tháng 2.2024 để chủ đầu tư tiếp tục thi công, hoàn thành cầu Ông Nhiêu cuối năm 2025.
Gỡ nút thắt mặt bằng
Từ đầu năm đến nay, TPHCM đưa vào khai thác hai cây cầu quan trọng gồm Long Kiểng (huyện Nhà Bè), Vàm Sát 2 (Cần Giờ) sau nhiều năm ngưng trệ. Cũng trong năm nay, các cầu Nam Lý, Tăng Long (TP Thủ Đức), Phước Long (Quận 7 và Nhà Bè) sau nhiều năm "đứng hình" đã được tái khởi động và đang tăng tốc thi công do khó khăn mặt bằng được tháo gỡ.
Ông Lương Minh Phúc - Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM cho biết, áp lực lớn nhất đối với các dự án giao thông ở thành phố là mặt bằng. Yếu tố này quyết định hơn 50% khả năng hoàn thành đúng tiến độ các công trình. Thực tế nhiều dự án sau khi được giao đất, chỉ 12-15 tháng sẽ xây xong, thậm chí có những công trình vượt tiến độ như cầu Long Kiểng.
Theo ông Hoàng Tùng - Chủ tịch UBND TP Thủ Đức, các dự án chậm trễ ảnh hưởng lớn đời sống người dân cũng như phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.
Do vậy, để đẩy nhanh tiến độ giao mặt bằng cho chủ đầu tư, địa phương vận dụng cơ chế tốt nhất nhằm tính bồi thường sát với thị trường.
