Từ lạc quan đến… thất thủ
Ngày 6.8.2018, tại phường Gềnh Ráng, TP.Quy Nhơn, Cty TNHH Vì Khoa học khởi công xây dựng khách sạn cùng tên, phục vụ hoạt động hội nghị, hội thảo… cho ICISE. Công trình do văn phòng kiến trúc sư nổi tiếng Milou (Pháp) thiết kế, quy mô 124 phòng, trên diện tích 1,36ha dọc Đại lộ Khoa học. Sự kiện trên có vị trí đặc biệt trong chuỗi Gặp gỡ Việt Nam lần thứ 14. Không khí vui tươi ngập tràn buổi lễ, với sự hiện diện của nhiều quan chức bộ, ngành, Văn phòng Quốc hội, tỉnh Bình Định cùng nhiều nhà khoa học nổi tiếng thế giới, trong đó có chủ nhân Nobel Vật lý năm 1990, GS Jerome Friendman, Hoa Kỳ. Hôm ấy, đón nhận cam kết hỗ trợ bằng “cơ chế tốt nhất, thuận lợi nhất” từ Bình Định, ông Trần Thanh Vân không biết dự án thành phần của ICISE rồi sẽ đối mặt với vô vàn sóng gió.
Cty TNHH Vì Khoa học do Việt kiều Đức Tiêu Như Phương đại diện theo pháp luật, vốn điều lệ 10 tỉ đồng, hình thành từ 5 tỉ đồng của Cty TNHH Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (gọi tắt là Cty ICISE, ông Trần Thanh Vân đại diện), 4,8 tỉ đồng của Cty TNHH Mai Co và 200 triệu đồng của một cá nhân. Mắc mứu nảy sinh khi Cty TNHH Vì khoa học được xác định là “tổ chức khác”, đầu tư trên đất ICISE.
Nửa năm sau sự kiện động thổ hừng hực âm hưởng lạc quan, ngày 25.3.2019, GS Trần Thanh Vân gửi kiến nghị lên Bí thư, Chủ tịch Bình Định, than phiền về tâm trạng “bối rối, mất niềm tin”. Kế hoạch lập thủ tục cho Cty TNHH Vì khoa học thuê đất xây khách sạn bị cơ quan chức năng “chấn chỉnh”. Dẫn điều khoản được phép kinh doanh bất động sản (đầu tư công trình hạ tầng, cho thuê đất đã có hạ tầng xây dựng nhà nghỉ, khách sạn, khu nghỉ dưỡng) trong Giấy chứng nhận đầu tư, Luật Đất đai năm 2003 (còn hiệu lực ở thời điểm Cty ông đại diện chuẩn bị xúc tiến đầu tư), GS Vân quả quyết, việc Cty ICISE cho đối tác mới thành lập thuê đất là đúng quy định.
Tuy nhiên, theo Sở Tài nguyên - Môi trường, vụ việc phải được soi chiếu trên cơ sở Luật Đất đai 2013. Cty ICISE chưa hoàn thành xây dựng hạ tầng theo quy hoạch nên chưa đủ điều kiện cho thuê đất. “Việc tách riêng từng phần diện tích dự án, cho các tổ chức khác thuê để làm chủ đầu tư là không phù hợp với mục đích, quy hoạch chi tiết đã được UBND tỉnh chấp thuận”, Sở nhận định, đồng thời không thừa nhận dự án ICISE là dự án bất động sản… Ý kiến từ Sở Kế hoạch - Đầu tư cũng khiến nhà sáng lập Gặp gỡ Việt Nam mất ăn mất ngủ: Cty TNHH Vì Khoa học chỉ có thể xây khu lưu trú, nhà nghỉ mà không được làm khách sạn!
Những ngày cuối tháng 6, phần xây thô khối kiến trúc tiêu chuẩn 4 sao đã ngất ngưởng lên tầng. Giáo sư Vân thông báo: Tổng mức đầu tư dự kiến lên đến 200 tỉ đồng.
Sao không cảnh báo?
“Ban đầu, tôi chẳng muốn xây khách sạn làm gì - giáo sư Vân nói với PV Lao Động - các anh ở tỉnh nhiều lần thuyết phục. Họ thậm chí còn giới thiệu tới tôi nhiều nhà kinh doanh bất động sản hàng đầu trong nước. Không doanh nghiệp nào đáp ứng được điều kiện tôi đưa ra. Làm khách sạn, mục tiêu tối thượng không phải để kinh doanh kiếm lợi mà là nhằm góp phần thực thi sứ mệnh của ICISE: Tạo lập đầu mối gặp gỡ, giao lưu, chuyển giao khoa học, công nghệ giữa Việt Nam và các nước; đào tạo, cung cấp các dịch vụ khoa học công nghệ và dịch vụ liên quan. Ông Tiêu Như Phương về nước đầu tư từ năm 1986, là một doanh nhân uy tín, nhân văn. Có được ông là may mắn lớn cho Hội Gặp gỡ Việt Nam và ICISE”.
“Môi trường đầu tư, các quan hệ pháp lý tại Việt Nam vẫn còn lạ lẫm đối với giáo sư? Lẽ ra ông nên có đội ngũ trợ giúp pháp lý.”, chúng tôi đặt câu hỏi. Ông Vân ngao ngán: “Tôi có nhiều luật sư là bạn bè ở trong và ngoài nước để tham khảo, nhận chỉ dẫn. Là nhà khoa học dồn hết tâm huyết cuối đời cho ICISE, tôi thực sự không lường hết những thay đổi về thủ tục pháp lý. Ngay từ đầu tại sao không ai phát hiện, cảnh báo chúng tôi? Bây giờ khi công trình đã sừng sững lên rồi thì lại cho là không đủ điều kiện cấp phép, cấp chứng nhận đánh giá tác động môi trường, không được có trạm biến áp riêng… Hãy chỉ cách thức, thủ tục để chúng tôi làm đúng, làm hợp pháp cho sự tồn tại của khách sạn Vì khoa học hiện tại và trong tương lai”. Giáo sư Trần Thanh Vân thổ lộ, ông rất đau lòng khi có dư luận quy kết rằng ông cố ý làm trái, chuyển nhượng dự án sai mục đích.
Mắc mứu nảy sinh khi Cty TNHH Vì khoa học được xác định là “tổ chức khác”, đầu tư trên đất ICISE
Để rõ thêm thông tin, trưa 2.7, PV Lao Động liên lạc với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Trần Châu. Ông Châu cho biết: “Chúng tôi bàn, rất muốn chia sẻ. Nhưng khó quá. Đất đó không phải đất kinh doanh. Công trình ở ICISE chỉ phục vụ khoa học mà thôi”.
