Theo báo cáo của các địa phương, tính đến ngày 18.5, trong giai đoạn 2021-2025, đã hoàn thành 41 dự án nhà ở xã hội (NƠXH) khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng hơn 19.500 căn. 294 dự án đang tiếp tục triển khai, với quy mô xây dựng khoảng 288.500 căn.
Mặc dù vậy, thời gian qua phát triển NƠXH còn có nhiều hạn chế như việc quy hoạch bố trí quỹ đất, cơ chế, chính sách khuyến khích, trách nhiệm của Nhà nước trong việc bố trí nguồn vốn ưu đãi cho vay để phát triển NƠXH…
Tại Hội nghị triển khai đề án “Đầu tư Xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2011-2030”, ông Nguyễn Xuân Bắc - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng - Ngân hàng Nhà nước - cho biết, chương trình tín dụng 120.000 tỉ đồng cho NƠXH triển khai từ 1.4.2023 với chủ lực là 4 ngân hàng thương mại nhà nước.
Đây được kỳ vọng là gói hỗ trợ mạnh mẽ cho thị trường trong thời điểm thiếu vốn, tuy nhiên, sau hơn 1 tháng triển khai gói 120.000 tỉ đồng cho NƠXH, đến nay chưa phát sinh dư nợ.
Cũng liên quan đến vấn đề về vốn, ông Huỳnh Văn Thuận – Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội - cho rằng, từ năm 2018 đến nay ngân hàng đã cho vay theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ, tổng dư nợ hiện là 13.633 tỉ đồng, với hơn 3.500 khách hàng được vay mua, thuê mua, cải tạo NƠXH.
Trong đó, cho vay nhà ở theo Nghị quyết số 11 - NQ/TW ngày 10.2.2022 của Bộ Chính trị đạt 5.144 tỉ đồng. Theo ông Thuận, gói kích cầu kinh tế xã hội được giao 15.000 tỉ đồng, song đến hiện tại chỉ thực hiện được 34%.
Cũng theo vị này vừa qua, Chính phủ đã ban hành Quyết định 486, theo đó mức lãi suất cho vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội áp dụng đối với các khoản vay có dư nợ để mua, thuê mua NƠXH, dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP và Nghị định 49/2021/NĐ-CP là 4,8%/năm.
Số vốn cho vay còn lại trong năm 2023 là gần 11.000 tỉ đồng. Như vậy, nguồn vốn cho vay chương trình này là không thiếu, tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa thể giải ngân hết.
Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội nêu rõ, nguyên nhân lớn nhất dẫn đến khó giải ngân là do nguồn cung mới khan hiếm, nhiều công trình không khởi công theo kế hoạch, giá vật liệu xây dựng tăng ảnh hưởng đến công tác triển khai.
Bên cạnh đó, nhiều đối tượng có nhu cầu vay vốn nhưng qua rà soát lại không đủ điều kiện như: chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để thực hiện xây dựng mới nhà ở; thuộc diện phát sinh nộp thuế thu nhập cá nhân.
Một số dự án NƠXH được chủ đầu tư thế chấp vay vốn ngân hàng thương mại để thực hiện, đến khi bán căn hộ cho người mua nhà vẫn chưa giải chấp. Vì thế, khi người mua làm thủ tục vay vốn tại ngân hàng thì không thực hiện được việc đăng ký giao dịch bảo đảm, không đáp ứng điều kiện về bảo đảm tiền vay để được giải ngân.
Trao đổi bên lề với PV Lao Động, ông Nguyễn Văn Sinh - Thứ trưởng Bộ Xây dựng – cho biết, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính Phủ cũng như các Bộ, ngành, địa phương đã tham gia triển khai đề án “Đầu tư Xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2011-2030”.
Hiện nay đã có những kết quả ban đầu, tuy nhiên vẫn còn một số vướng mắc cụ thể như: Dành quỹ đất để phát triển NOXH cho chủ đầu tư; thủ tục hành chính lựa chọn chủ đầu tư xây dựng NOXH; xác định đối tượng được hưởng NOXH…
Cũng theo ông Sinh, để thúc đẩy phát triển NƠXH, Chính phủ đã chỉ đạo việc thực hiện gói hỗ trợ 120.000 tỉ đồng vay mua NƠXH. Bên cạnh gói này thì trong thời gian tới, một trong những giải pháp phát huy nguồn lực đầu tư phát triển NOXH là lựa chọn các chủ đầu tư dự án NƠXH có năng lực, tiềm lực tham gia.
