Di sản của Gareth Southgate
Nếu không có bàn gỡ hòa ở phút thứ 90+5 của Jude Bellingham trước Slovakia, Southgate gần như chắc chắn chia tay tuyển Anh ở trận thứ 99 cầm quân. Điều đó có thể khiến tất cả những thành tích của ông sẽ bị lãng quên, đi kèm với những màn trình diễn không thể hiểu được của bản thân ông và học trò.
Nhưng với việc Anh thắng Slovakia 2-1, Southgate vẫn còn cơ hội sánh ngang với Alf Ramsey với tư cách là huấn luyện viên duy nhất vào chung kết và vô địch 1 giải đấu lớn.
Nhìn chung, bất kỳ phân tích nào về nhiệm kỳ của Southgate đều cần phải xem xét trong bối cảnh tuyển Anh khi ông tiếp quản.
Tại World Cup 2014, họ xếp cuối bảng với chỉ một điểm - thành tích tệ nhất từ trước đến nay. Đến EURO 2016, họ để thua trước Iceland ở vòng 16 đội, dẫn đến việc huấn luyện viên Roy Hodgson phải ra đi.
Khi Southgate tiếp quản vào năm 2016, đội tuyển Anh được xếp hạng 12 trên thế giới và hoàn toàn hỗn loạn.
8 năm sau, họ là đội bóng châu Âu duy nhất lọt vào tứ kết của 4 giải đấu lớn gần đây nhất. Tuyển Anh lần đầu tiên vào chung kết EURO, để thua Italy sau loạt luân lưu, vào bán kết World Cup lần đầu tiên kể từ năm 1990…
Họ chỉ thua một lần trong 35 trận vòng loại World Cup và EURO, cũng như từng chấm dứt chuỗi 5 trận thua liên tiếp ở loạt sút luân lưu khi vượt qua Colombia tại World Cup 2018.
Trước trận tứ kết Thụy Sĩ, tuyển Anh đã thắng 7 và hòa 4 trong 11 trận đấu gần đây nhất tại EURO (UEFA tính việc thua ở loạt luân lưu là 1 trận hòa).
Cần thay đổi tâm lí
Bên cạnh những số liệu thống kê ấn tượng đó, hoặc có lẽ là động lực thúc đẩy đằng sau chúng, chính là sự thay đổi lớn về mặt tư duy và văn hóa mà Southgate mang đến cho nước Anh.
Ngay từ ngày đầu tiên, ông đã nhận ra nhiệm vụ quan trọng nhất của mình là giúp các cầu thủ không còn sợ hãi khi phải rời câu lạc bộ để làm nhiệm vụ quốc tế và ông đã dần dần giúp họ yêu thích công việc này.
Thay vì sợ hãi, thậm chí ghét bỏ giới truyền thông Anh, Southgate đã chấp nhận nó. Luôn trung thực, chu đáo và ân cần, ông biết rằng bất kỳ thành công nào cũng phải là sự hợp tác giữa tất cả "bên liên quan".
Trong quá trình đó, ông đã làm việc không biết mệt mỏi để xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa các ngôi sao và không bỏ sót bất kỳ cơ hội nào để tìm kiếm sự giúp đỡ và ảnh hưởng từ bên ngoài.
Southgate từng đá hỏng phạt đền ở loạt luân lưu, khiến tuyển Anh thua Đức ở bán kết EURO 1996, nên ông hiểu rõ hơn ai hết cần phải thay đổi tâm lí của cầu thủ Anh khi bước vào loạt đấu súng.
Dấu ấn và thành công của Southgate với tuyển Anh là điều không thể phủ nhận, nhưng có lẽ sai lầm lớn nhất của Southgate là khi vinh quang đã ở rất gần, ông dường như bị động và “cứng đờ” trước tình thế phải thay đổi.
Trận bán kết World Cup 2018 với Croatia và chung kết EURO 2020 với Italy minh chứng rõ điều đó. Tuyển Anh đều dẫn trước từ rất sớm, có lợi thế cực lớn. Nhưng khi đối phương thay đổi và cải thiện rõ rệt thế trận, Southgate lại chẳng có động thái nào để điều chỉnh cho hiệu quả.
Cách tiếp cận "tê liệt" đó đã đạt đến mức đáng kinh ngạc ở trận đấu với Slovakia, mặc dù không có cú sút trúng đích nào trong hơn 90 phút, ông vẫn đợi đến phút bù giờ cuối cùng mới tung tiền đạo dự bị Ivan Toney vào sân trong khi cả thế giới bóng đá đang kêu gào đòi thay đổi.
Trận đấu với Slovakia có thể là chất xúc tác để Southgate thay đổi ở trận tứ kết với Thụy Sĩ. Bởi nếu không, ông có thể tạm biệt tuyển Anh dù có nhiều kỷ lục nhưng chẳng mang về danh hiệu nào.
Trong 99 trận dẫn dắt tuyển Anh, Gareth Southgate giúp đội có 62 trận thắng, 20 trận hòa, thua 17 trận, ghi được 221 bàn, thủng lưới 79 bàn.
