Hội thi Văn hay Chữ tốt gồm có 2 hoạt động: hoạt động trải nghiệm và hoạt động sáng tạo. Ở hoạt động trải nghiệm, học sinh được cho tham quan Bảo tàng Lịch sử TPHCM. Đây là một phương cách giúp học sinh hiểu về lịch sử, nhìn nhận giá trị lịch sử theo góc nhìn riêng của tuổi trẻ. Từ đó, các em có thể làm tốt đề thi ở phần hoạt động sáng tạo.
Sau khi tham quan bảo tàng, học sinh nhận đề thi và được bày tỏ những cảm nhận của chính mình. Ở phần 1, hai khối lớp, câu hỏi chung. Phần 2 sẽ là cơ hội để học sinh bày tỏ suy nghĩ trong chuyến trải nghiệm với nhan đề bài viết: “Những hình ảnh ấn tượng trong tôi” và “Lịch sử trong tôi là…”.
Theo ban tổ chức, điểm mới đầu tiên của hội thi năm nay là đã tạo ra một sự kết nối ở nhiều phương diện: kết nối giữa trải nghiệm và sáng tạo, kết nối giữa các môn học Lịch sử và Ngữ văn, kết nối giữa người trẻ và quá khứ, kết nối giữa các thí sinh tham gia cuộc thi – thế hệ tương lai của đất nước,…
Điểm mới tiếp theo của hội thi là góp phần khơi nguồn cảm hứng sáng tạo văn chương cho học sinh bằng cách tạo ra một không gian quan sát, suy ngẫm mới.
Khi thay đổi góc nhìn, không chỉ nhìn lịch sử qua những trang sách giáo khoa, qua những tài liệu in ấn mà còn nhìn lịch sử trong không gian trưng bày của bảo tàng, qua những hiện vật cổ xưa, học sinh sẽ hiểu hơn về chiều dài hàng ngàn năm lịch sử và văn hóa Việt Nam cũng như đặc trưng văn hóa vùng đất phương Nam. Từ đó, các em có thể thổi hồn vào những trang văn bằng trải nghiệm của chính mình.
Điểm mới thứ ba của hội thi là ngoài việc giúp học sinh thêm yêu văn chương và nghệ thuật viết chữ còn giúp học sinh hiểu thêm và yêu thêm lịch sử của đất nước mình, dân tộc mình.
Đời sống xã hội càng thay đổi nhanh chóng, công nghệ càng thể hiện sức mạnh thì các giá trị truyền thống, các giá trị lịch sử càng phải được gìn giữ. Đó chính là thông điệp mà hội thi muốn gửi đến các thí sinh.
Về yêu cầu về “Văn hay”, học sinh nắm vững kĩ năng viết bài văn theo các yêu cầu cụ thể; biết sử dụng ngôn ngữ một cách nghệ thuật; biết vận dụng các phương thức biểu đạt (miêu tả, trần thuật, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận), các thao tác lập luận (giải thích, chứng minh, bình luận, so sánh, ...) để viết bài văn.
Học sinh biết phát hiện, biết rung động trước các vẻ đẹp, các giá trị tốt đẹp của cuộc sống; thể hiện được khả năng quan sát, tư duy, lập luận; thể hiện được cảm xúc chân thành, góc nhìn riêng, suy nghĩ riêng.
Học sinh có năng lực sáng tạo trong nội dung và hình thức làm bài. Điểm chấm phần “Văn hay” là 12 điểm.
Yêu cầu về “Chữ tốt”, học sinh cần chữ viết đẹp, rõ ràng, cân đối, hài hòa, nét bút mềm mại, trau chuốt; Thể hiện được nét riêng, sự sáng tạo trong nghệ thuật viết chữ. Các yếu tố thuộc về hình thức bài làm (cách trình bày, cách lập luận, bố cục, ...) phải rõ ràng, sạch đẹp, khoa học, hợp lí, thuyết phục. Điểm chấm phần “Chữ tốt” là 8 điểm.
