Khi trẻ đánh người khác, phản ứng đầu tiên của cha mẹ thường là can ngăn trẻ và ép con nói xin lỗi người vừa bị đánh. Tuy nhiên, xin lỗi trong hoàn cảnh này thường là điều trẻ cần nói để cha mẹ không mất mặt. Cha mẹ có thể nghĩ con đã xin lỗi, vậy là xong chuyện.
Thực ra, câu xin lỗi không có nhiều ý nghĩa với con trẻ, các bé còn quá nhỏ để hiểu. Điều các con cần học trong hoàn cảnh này là kỹ năng cảm thông và thấu hiểu.
Jess, chuyên gia tâm lý nuôi dạy trẻ của nền tảng Nurture First, đồng thời là một bà mẹ ba con, cho rằng thay vì yêu cầu trẻ xin lỗi, cha mẹ nên tập trung vào quá trình sửa chữa.
Đầu tiên, cha mẹ cần dừng hành động của trẻ lại ngay và đặt ranh giới. Gợi ý là một số câu chỉ dẫn về hành vi, hệ quả thay vì phủ định: "Tay không phải để đánh", "Bố/mẹ không cho con lại gần em bé nếu con đánh em", "Dừng lại. Con không được lấy đồ chơi để đánh người khác. Mẹ sẽ cất đồ chơi đi nhé"...
Tiếp theo, cha mẹ hãy chỉ cho con cách nhận biết cảm xúc của người khác bằng những câu nói cụ thể như: "Con có thấy em khóc không? Con đánh em đau rồi", "Mẹ thấy bạn nhỏ kia đang rất buồn. Bạn đang khóc đấy"...
Cha mẹ cần nhớ, mục đích của những phản ứng này không phải để con biết nói xin lỗi, mà tập trung vào hành động sửa chữa. Cha mẹ có thể hỏi con rằng liệu bé cần làm gì hoặc nói gì trong tình huống đó.
Nếu con chưa sẵn sàng xin lỗi, cha mẹ hãy kiên nhẫn cho bé thời gian. "Con chưa sẵn sàng phải không? Khi nào có thể, con hãy đến xin lỗi em nhé" hoặc "Khi nào con sẵn sàng xin lỗi, hãy đến nói chuyện với em bé" là điều cha mẹ có thể nói trong hoàn cảnh này.
Trong trường hợp trẻ không thể xin lỗi ngay mà không còn nhiều thời gian, cha mẹ có thể thay con nói xin lỗi để làm mẫu cho bé. Nhờ vậy, cha mẹ sẽ dạy con thế nào là một người cư xử tử tế, tôn trọng người khác và biết hậu quả, tác động của những việc mình làm.
Sarah Conway, nhà tâm lý học trẻ em và thanh thiếu niên, bà mẹ 4 con và là người sáng lập Mindful Little Minds, cho rằng việc ép con trẻ xin lỗi khi các bé không thành thực cảm thấy cần phải làm vậy sẽ phản tác dụng. Điều đó có thể hướng trẻ theo tâm lý chỉ cần xin lỗi là xong.
Đặc biệt, cha mẹ cần tránh phạt hoặc mắng trẻ trước mặt những người khác. Hành động này sẽ gây tổn thương tâm lý của trẻ, khiến các bé nghĩ đến chuyện xin lỗi như một điều tiêu cực do bị bắt ép. Điều này khiến trẻ ít có khả năng biết nói lời xin lỗi hơn trong tương lai. Những ký ức này có thể dẫn đến việc trẻ gặp khó khăn khi nói lời xin lỗi với người khác ngay cả khi trưởng thành, do cảm thấy xấu hổ sâu sắc khi mắc lỗi.
