Để khắc phục hiện trạng này, BHXH Việt Nam xác định công tác tuyên truyền phải là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành.
Đối tượng tham gia còn quá thấp
Ông Mai Đức Thắng - Phó Trưởng ban Thu, BHXH Việt Nam - cho biết, với sự nỗ lực phấn đấu của các địa phương vùng ĐBSCL trong những năm qua, độ bao phủ đối tượng tham gia BHXH, BHYT không ngừng gia tăng.
Tính đến 31.8.2017: Tổng số đối tượng tham gia BHXH, BHYT là 14.321.712 người, chiếm tỉ trọng 18,1% so tổng số người tham gia BHXH, BHYT trên toàn quốc, so với năm 2016 tăng 555.838 người, tương ứng tăng 4%.
Theo ông Thắng, năm 2013, số người tham gia BHXH tự nguyện tại các tỉnh ĐBSCL là 30.520 người; năm 2014 là 34.231 người, tăng 12% so với năm 2013; năm 2015 số người tham gia BHXH tự nguyện cao nhất là 38.142 người, tăng 11% so với năm 2014. Tuy nhiên tỉ lệ tăng vẫn thấp hơn so với tỉ lệ tăng bình quân của cả nước.
Năm 2016, con số này giảm xuống chỉ còn 21.325 người, bằng 55% so với năm 2015 do thay đổi về chính sách dẫn đến số cán bộ hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn chuyển từ tham gia BHXH tự nguyện sang tham gia BHXH bắt buộc; 8 tháng đầu năm 2017, số người tham gia BHXH tự nguyện là 21.794 người, tăng 2% so với năm 2016.
Ông Thắng đánh giá: “Số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện còn quá thấp so với số đối tượng tiềm năng của vùng ĐBSCL”.
Nguyên nhân là do công tác tuyên truyền chưa phù hợp với vùng miền, đặc điểm người dân nên hiệu quả không cao; sự phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện của các cấp, các ngành ở địa phương với cơ quan BHXH chưa thường xuyên, thiếu quan tâm, có nơi coi đây là nhiệm vụ của riêng cơ quan BHXH; người dân chưa hiểu đầy đủ về chính sách BHXH tự nguyện; thiếu thông tin về chính sách pháp luật BHXH; có thu nhập thấp, không ổn định.
Về BHYT, tính đến 31.8.2017, số đối tượng tham gia BHYT của 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL là 14.299.918 người, đạt tỉ lệ bao phủ BHYT là 79,9% so với dân số vùng, tăng 665.673 người (tương ứng tăng 4,88% so với năm 2016); chiếm tỉ trọng là 15,31% so tỉ lệ bao phủ chung toàn quốc (tăng 0,6% so với năm 2016).
Trong đó, có 7 tỉnh hoàn thành chỉ tiêu bao phủ BHYT theo Quyết định số 1167/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ là Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Long An, Kiên Giang, Tiền Giang; 6 tỉnh còn lại chưa hoàn thành chỉ tiêu bao phủ BHYT.
Theo ông Thắng, công tác tuyên truyền về BHYT tại một số tỉnh thực hiện chưa sâu, rộng, chưa tạo thành một cuộc vận động lớn để nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và cộng đồng. Một số nơi tuy có đẩy mạnh nhưng chưa toàn diện cho các nhóm đối tượng, có nơi mang tính hình thức... do đó, chưa chuyển tải đầy đủ nội dung thông tin cần tuyên truyền đến người dân, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa; một số tỉnh chưa có chính sách hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho người dân tham gia BHYT thuộc nhóm khó khăn; chưa bố trí đầy đủ, kịp thời kinh phí đóng, hỗ trợ mức đóng cho nhóm đối tượng chính sách được ngân sách nhà nước đóng BHYT mặc dù đã được ngân sách TƯ bố trí nguồn, số nợ tiền đóng BHYT của ngân sách tỉnh hàng năm rất lớn đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới nguồn chi của quỹ khám chữa bệnh.
Đẩy mạnh tuyên truyền ở cơ sở
Để có thêm nhiều người dân vùng ĐBSCL hiểu rõ về BHYT và BHXH tự nguyện, vừa qua BHXH Việt Nam phối hợp với T.Ư Hội Nông dân VN tổ chức hội thảo “Tăng cường công tác tuyên truyền phát triển đối tượng tham gia BHYT và BHXH tự nguyện vùng ĐBSCL”.
Các đại biểu tham dự hội thảo thống nhất cho rằng để đạt được các mục tiêu về tăng cường phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình tại khu vực ĐBSCL, trong thời gian tới BHXH các địa phương phải chủ động hơn nữa trong việc phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, ngay tại cơ sở và ở từng địa bàn, từng cụm dân cư; tiếp tục phát huy vai trò, uy tín, kinh nghiệm của Hội Nông dân các cấp cũng như vai trò của các đại lý thu BHXH trong công tác tuyên truyền, phổ biến, tư vấn chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT đối với từng gia đình hội viên, đoàn viên.
Cơ quan BHXH cần chủ động hơn nữa việc trang bị kiến thức, bồi dưỡng kỹ năng, phương pháp tuyên truyền, vận động, tư vấn về chính sách, pháp luật BHXH, BHYT cho đội ngũ cán bộ tuyên truyền, các cộng tác viên, cán bộ chủ chốt tại cơ sở của các đoàn thể, các đại lý thu BHXH tại các địa phương, đơn vị.
Đặc biệt, BHXH Việt Nam, Bộ Y tế, Bộ LĐTBXH tiếp tục nghiên cứu đề xuất với Đảng, Quốc hội, Chính phủ xem xét tiếp tục hoàn chỉnh cơ chế, chính sách nhất là ban hành những quy định để đảm bảo việc thực hiện ngày càng tốt hơn những quyền lợi mà người tham gia BHXH, BHYT được thụ hưởng; kịp thời xem xét, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT để củng cố, bồi đắp niềm tin của nhân dân vào chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về an sinh xã hội.
Ngoài ra, các cấp ủy Đảng, chính quyền cần tăng cường hơn nữa việc tiếp tục chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 21 NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012-2020; tổ chức đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết quan trọng này trong 5 năm qua và đề ra giải pháp cho giai đoạn từ nay đến năm 2020.
Ông Phạm Lương Sơn - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - cho rằng, ngay trong cuối năm nay, BHXH các địa phương phải chủ động, kịp thời tham mưu, đề xuất với HĐND các cấp đưa chỉ số phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình thành chỉ tiêu kinh tế xã hội năm 2018. Đồng thời cũng kiến nghị để cấp ủy Đảng các cấp coi nội dùng này là tiêu chí để đánh giá mức độ hoàn thành việc thực hiện Nghị quyết 21 của Bộ Chính trị về BHXH, BHYT tại địa phương.
