Tăng giờ làm thêm là đi ngược tiến bộ xã hội
Tôi xin đóng góp vào Bộ Luật lao động sửa đổi. Tôi thấy rằng quan điểm sửa đổi lần này để tiếp cận các quan điểm, sự chỉ đạo Nghị quyết của Đảng, bám sát thực tiễn yêu cầu đổi mới. Song cá nhân tôi thấy có một số vấn đề cần thảo luận ở góc nhìn thực tiễn, để Quốc hội có sự cân nhắc, xem xét.
Tôi quan tâm đến vấn đề làm thêm giờ, nói một cách nào đó vấn đề này có tính 2 mặt. Việc này sẽ đem lại quyền và lợi ích gì cho người lao động (NLĐ) và đảm bảo hài hòa lợi ích giữa NLĐ và người sử dụng lao động. Đây là vấn đề thực sự khó, bởi vì đứng ở góc này chúng ta thấy như thế này là thuận lợi, nhưng đứng ở góc khác chúng ta sẽ thấy bất lợi.
Để phân tích vấn đề này tôi có đóng góp ý kiến. Trước hết, chúng ta phải thấy rằng làm thêm giờ xuất phát từ nhu cầu gì. Theo tôi, nhìn ở góc độ làm thêm giờ thấy thuận lợi cho người lao động vì tăng thêm thu nhập. Nhưng xét ở góc độ sự tiến bộ của xã hội thì rõ ràng nếu chúng ta đặt ra vấn đề làm thêm giờ thì có vẻ đang đi ngược lại tiến bộ của xã hội.
Cần nghĩ cách giảm giờ làm mà vẫn tăng thu nhập
Chúng ta cứ thử tính một năm người lao động (NLĐ) làm bao nhiêu giờ, NLĐ có bao nhiêu thời gian nghỉ ngơi, để phục vụ các nhu cầu khác như giải trí, nhu cầu xây dựng gia đình. Vậy thì tăng giờ làm thêm lên 400 giờ, NLĐ có thêm thu nhập, nếu nói ở một góc độ nào đó thì xin hỏi công nhân có nhu cầu không?
Công nhân cần, cần để có thêm thu nhập bởi vì đồng lương, thu nhập hiện nay của họ không đủ để trang trải các nhu cầu tối thiểu của cuộc sống.
Nhưng hỏi rằng đó có phải là nhu cầu của công nhân không, theo tôi nghĩ là không. Ai cũng có nhu cầu hưởng thụ, giải trí, chăm lo con cái. Chứ không phải có nhu cầu đi làm quần quật như vậy, một ngày làm đến mười mấy tiếng như vậy.
Xét trên một khía cạnh nào đó thì chúng ta phải làm sao để người công nhân làm ít giờ nhưng tiền lương và thu nhập tăng lên. Tôi nghĩ phải xét trên góc độ đó, để NLĐ có thời gian tái tạo lại sức lao động, làm việc tốt hơn.
Và tôi nghĩ rằng, điều đó vừa có lợi cho người công nhân, vừa có lợi cho người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động có một người công nhân có sức khỏe, tình cảm tốt thì năng suất lao động, chất lượng lao động mới tăng lên. Chứ đừng nghĩ vắt cho kiệt sức của NLĐ mới là tốt và đừng nói rằng người công nhân có nhu cầu làm thêm, mà là họ cần làm thêm vì những yếu tố như tôi nói.
Nhu cầu là cái gì đó tự thân tự giác, nhưng cái này không phải tự giác mà nó như là một sự bức thiết. Không làm thêm thì không có tiền trang trải cuộc sống, do vậy tôi đề nghị Quốc hội nên bàn theo hướng mình đưa chính sách gì vào Bộ luật Lao động sửa đổi để cải thiện thu nhập cho NLĐ, để họ có thời gian chăm sóc con cái.
Có rất nhiều công nhân hàng chục năm không về thăm gia đình được, con cái đưa về quê để cho ông bà cha mẹ nuôi, có việc gì mà xót xa như vậy không. Cho nên tôi đề nghị Quốc hội nên quan tâm tới vấn đề này.
Đối với góc độ người sử dụng lao động, nếu phải cần thiết làm thêm giờ để đảm bảo đơn hàng, thì phải có cách thỏa thuận khác với công nhân và có mức tiền lương thỏa đáng, cũng như đảm bảo sức khỏe cho người lao động.
