Trả nợ do e ngại “dính” đến pháp luật
Trước việc ngày càng nhiều doanh nghiệp (DN) tìm cách trì hoãn, trốn đóng bảo hiệm xã hội (BHXH), vào tháng 12.2018, Cơ quan BHXH đã gửi hồ sơ của 7 DN nợ đọng BHXH kéo dài sang cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Quảng Ninh) để truy tố theo quy định của pháp luật. Đến thời điểm này, sau khi có văn bản, hồ sơ của cơ quan BHXH gửi công an, đã có 3 DN tự chấp hành trả nợ. Đứng đầu danh sách nợ lâu năm đã tự nguyện hoàn trả là Cty CP May Quảng Ninh (trả 10,2 tỉ đồng/13 tỉ đồng nợ); Cty Xây lắp vật liệu xây dựng Hà Khẩu (trả gần 2,3 tỉ đồng/2,5 tỉ đồng nợ)...
Tuy nhiên, 4 DN còn lại gồm: Cty CP Sửa chữa tàu biển Nosco - Vinalines; Cty CP Công nghiệp tàu thủy Sông Chanh (TX.Quảng Yên); Cty CP Sản xuất vật liệu xây dựng Kim Sơn (TX.Đông Triều) và Cty CP Đầu tư xây dựng Thành Thắng (TP.Hạ Long) - là những đơn vị có khả năng trả nợ nhưng không nộp, hoặc nộp nhỏ giọt để đối phó. Với những DN này, BHXH tỉnh sẽ đề nghị cơ quan công an sớm hoàn tất điều tra, xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, theo ông Lê Đình Tuấn - Phó Giám đốc BHXH tỉnh Quảng Ninh - việc thu hồi, đôn đốc nợ những DN nêu trên hết sức khó khăn bởi qua kiểm tra, làm việc với họ đều có những vướng mắc nội tại về sản xuất kinh doanh, nợ ngân hàng, thiếu lao động và đơn hàng… Một vướng mắc nữa, sau khi xem xét quá trình làm rõ các vi phạm về pháp luật BHXH, BHYT tại 4 DN này, Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an tỉnh Quảng Ninh) đã có văn bản trao đổi với cơ quan BHXH về những sai phạm của DN và người đứng đầu chưa đến mức xử lý hình sự. Điều này gây khó khăn hơn trong công tác thu hồi nợ đối với các DN còn lại.
“Một số DN trả nợ BHXH do họ ngại “dính” đến pháp luật và “bêu” tên trên truyền thông”- ông Tuấn lý giải.
Nợ BHXH ngày càng lớn
Công tác thu hồi, giảm thiểu nợ đọng BHXH được xác định là nhiệm vụ quan trọng của Cơ quan BHXH trong những năm qua. Ngay từ năm 2018, BHXH Quảng Ninh đã phối hợp thành lập đoàn liên ngành với Công an tỉnh, LĐLĐ tỉnh, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) trực tiếp tuyên truyền, đôn đốc thu hồi nợ đọng tại 39 đơn vị DN với số nợ lên tới 71 tỉ đồng. Kết quả, đã thu hồi được 50 tỉ đồng nợ đọng từ các DN có số nợ trây ỳ kéo dài trong nhiều năm. Hết năm 2018, tổng số nợ BHXH của Quảng Ninh ở vào con số 116,4 tỉ đồng.
Nhưng cơ quan này cho hay, riêng 6 tháng đầu năm 2019, tổng số nợ BHXH của tỉnh là trên 112 tỉ đồng (chưa kể số nợ lãi trên 40 tỉ đồng). Mặc dù số nợ trên chỉ ở mức thấp so với bình quân chung của cả nước, nhưng theo đánh giá của lãnh đạo BHXH Quảng Ninh, nếu không có biện pháp ứng phó, đốn đốc sát sao để giảm thiểu nợ đọng, nguy cơ nợ BHXH của tỉnh sẽ lại tăng lên.
Ông Lê Đình Tuấn cho rằng, mặc dù công tác thu hồi nợ đọng có quyết liệt, nhưng BHXH tỉnh Quảng Ninh phải sâu sát đến từng đơn vị. Đơn cử như Cty CP May Quảng Ninh vào tháng 5.2019 đứng đầu danh sách nợ đọng của tỉnh với số tiền 11,7 tỉ đồng, thời gian 34 tháng. BHXH tỉnh đã cử riêng 1 cán bộ theo dõi tình hình hoạt động, đốc thúc DN trả nợ theo cam kết trước đó. Kết quả là trong tháng 6 - 7.2019, Cty CP May Quảng Ninh đã trực tiếp chi trả 9 tỉ đồng. Số nợ còn lại, DN nghiệp cam kết sẽ chi trả trong thời gian tới.
Nhằm không để nợ BHXH tăng, cơ quan này tăng cường thanh tra đột xuất ở DN nợ đọng BHXH từ 10 đơn vị/tháng lên 20 đơn vị/tháng. Sau khi thanh tra, BHXH tỉnh bàn giao kết quả thanh tra cho cơ quan BHXH địa phương để giám sát đôn đốc thu nợ. Nhằm kiên quyết hơn, BHXH Quảng Ninh đã đề nghị các đơn vị, sở, ngành, chính quyền địa phương can thiệp những DN đang nợ đọng BHXH không được tham gia các dự án, công trình có sử dụng vốn ngân sách nhà nước.
“BHXH và LĐLĐ tỉnh đang tăng cường mọi biện pháp mạnh mẽ (cả về pháp lý và xử phạt vi phạm hành chính) để giải quyết triệt để tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH, đảm bảo quyền lợi cho hàng nghìn lao động”- đại diện Công đoàn Quảng Ninh cho biết.
