Tại hội thảo, đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu mô hình nghiệp đoàn ở Việt Nam và những vấn đề đặt ra trong tình hình mới.
Qua báo cáo ghi nhận những ưu điểm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, hỗ trợ, tư vấn của công đoàn cấp huyện đối với các nghiệp đoàn cơ sở (NĐCS) được đổi mới, có trọng tâm, kịp thời, nội dung phù hợp với ngành nghề hoạt động của NĐCS.
Trong quá trình hoạt động nhiều NĐCS nhận được sự quan tâm hướng dẫn, chỉ đạo kịp thời của công đoàn cấp trên, được chính quyền địa phương, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn ủng hộ, hỗ trợ cả về cơ sở vật chất lẫn kinh phí, nhất là đối với các nghiệp đoàn nghề cá, nghiệp đoàn xe ôm - bốc xếp hàng hóa, nghiệp đoàn các trường mầm non, nghiệp đoàn nghề y dược, nghiệp đoàn tiểu thương và nghiệp đoàn trông giữ trẻ...
Bên cạnh những ưu điểm vẫn còn tồn tại những hạn chế và khó khăn như: Một số địa phương chưa có kế hoạch hoặc đánh giá nhu cầu và sự cần thiết để phát triển đoàn viên, nghiệp đoàn trên địa bàn; vai trò của một số công đoàn cấp huyện còn mờ nhạt, các nội dung, định hướng chưa có trọng tâm, chưa sát với đối tượng, ngành, nghề hoạt động của NĐCS. Hoạt động của NĐCS một số nơi còn hình thức, đơn điệu, chất lượng chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa thu hút đông đảo đoàn viên hưởng ứng và tham gia tích cực.
Chất lượng cán bộ NĐCS chưa đồng đều, có nơi còn yếu, thiếu cán bộ chất lượng cao, trình độ, nhận thức của một bộ phận đoàn viên chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; Công tác phát triển đoàn viên khu vực phi chính thức tỷ lệ còn thấp so với số lượng lao động khu vực này; công tác quản lý đoàn viên ở nhiều NĐCS, nhiều ngành, nghề chưa chặt chẽ;
Đa số các NĐCS không đủ nguồn tài chính để triển khai các hoạt động, nhất là đối với những NĐCS có ít đoàn viên, những nơi chưa được công đoàn cấp trên quan tâm hoặc chưa được chính quyền địa phương, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp ủng hộ tạo điều kiện; Nhận thức của một số cán bộ chính quyền địa phương chưa rõ ràng về tổ chức NĐCS nên có những chỉ đạo chồng chéo, gây khó khăn cho NĐCS hoạt động.
NĐCS được tổ chức và hoạt động theo Luật Công đoàn, điều lệ Công đoàn Việt Nam và các văn bản, quy định của Đoàn Chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam. Là nơi tập hợp những người lao động tự do hợp pháp cùng ngành, nghề, theo địa bàn hoặc theo đơn vị sử dụng lao động được tổ chức đa dạng, chủ yếu được thành lập ở khu vực phi chính thức, tập hợp NLĐ tự do, hợp pháp thuộc các nhóm nghề như: nghề vận tải, dịch vụ vận tải; nghề thương mại, dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao, y tế, y dược; nghề khai thác, chế biến, nuôi trồng thủy sản, hải sản; nghề cơ khí, xây dựng, điện tử, tin học; thợ thủ công, mỹ nghệ, chế tác mỹ phẩm, hàng tiêu dùng...
Việc thành lập các NĐCS hiện nay đã cơ bản phù hợp với quy mô số lượng đoàn viên, địa bàn, có thể tổ chức theo các hình thức khác nhau như: NĐCS không có tổ nghiệp đoàn, không có nghiệp đoàn bộ phận; NĐCS có tổ nghiệp đoàn và có nghiệp đoàn bộ phận.
