Đau đáu về phim lịch sử, cách mạng
Trong dòng phim lịch sử - cách mạng của truyền hình phía Nam, Kinh Quốc, Mai Sơn Lâm là 2 trong số các diễn viên có hơn 2 thập kỉ "theo đuổi" dòng phim này.
Gặp Mai Sơn Lâm những ngày đầu tháng 7, nghe anh kể về những vai diễn trong phim đề tài lịch sử - chiến tranh - cách mạng của mình đầy hào hứng, xen lẫn tự hào. “Tôi đã đóng tổng cộng khoảng 6 phim về đề tài này. Năm 2003, lần đầu tôi vào vai đội trưởng Biên phòng trong phim "Hải âu". Từ mối duyên đó, cái tên Mai Sơn Lâm được khán giả nhớ đến và đưa tôi đến với những bộ phim nặng kí hơn.
Sau đó, tôi đóng bộ phim "Dưới cờ đại nghĩa" lấy bối cảnh lịch sử về những người nông dân bị bóc lột đến tận đáy xã hội trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp”.
Mai Sơn Lâm cho biết, vào giai đoạn 2006 - 2007, anh được mời đóng phim "Vó ngựa trời Nam" với vai Bảy Viễn. Với anh, đó là một cái duyên, chuyển từ vai quần chúng đến vai Bảy Viễn - một nhân vật lịch sử có thật. Nó không chỉ là cơ hội mà còn là thử thách. Khi tham gia bộ phim này, anh phải đặt cảm xúc của mình sao cho chân thật nhất, phải hiểu rõ từng nhân vật...
“Hoàn cảnh lúc đó rất khó khăn, các nghệ sĩ phải băng qua sình lầy, côn trùng, đêm mưa gió… và không được phép để "cảnh bể" vì như thế sẽ tiêu tốn nhiều kinh phí làm phim. Khi đóng vai Bảy Viễn, người tin tưởng tôi nhất là đạo diễn Lê Cung Bắc. Thậm chí, có những phân đoạn không có trong kịch bản, mà phát sinh do cảm xúc của diễn viên và đạo diễn, nhưng chúng tôi vẫn phối hợp với nhau rất ăn ý”- Mai Sơn Lân chia sẻ.
Mai Sơn Lâm còn đóng phim về thời hậu chiến, đó là phim "Vết dầu loang". Bộ phim nhiều chông gai, phải mất 1 năm anh mới hoàn thành.
Cho đến bây giờ, sau 5 năm, Mai Sơn Lâm cho hay, anh chưa đóng lại những bộ phim đề tài lịch sử - cách mạng nên rất trăn trở. “Phim lịch sử, cách mạng giáo dục con người ta nhiều lắm. Một bộ phim lịch sử nếu chúng ta làm đúng đắn, chuẩn mực thì hơn những bài học lịch sử chúng ta học trên trường. Nó trực quan sinh động, có những chia sẻ, góc nhìn gợi nhiều suy nghĩ. Qua những câu chuyện trong phim, chúng ta dễ hình dung, dễ ghi nhớ, dễ thấu hiểu nhân vật đó hơn” - Mai Sơn Lâm phân tích.
Theo anh, cái quyết định để một bộ phim lịch sử, cách mạng sống còn hay không trước hết là câu chuyện. Mỗi người có một cách nhìn về lịch sử - nhưng phải là một cái nhìn có lý luận, khoa học, chuẩn mực. Nếu chỉ làm phim vì phản ánh thành tích, chiến công… thì phim rất khó tiếp cận khán giả. Với anh, một bộ phim lịch sử - chiến tranh cách mạng phải cho khán giả thấy được con người trong thời kì kháng chiến sống chiến đấu gian nan ra sao, nhưng mạnh mẽ vượt qua khó khăn ấy thế nào thì mới truyền tải được trọn vẹn mạch phim. Điều làm anh trăn trở là dòng phim này đang... mất hút. Nếu có ai làm thì vẫn chưa có tác phẩm ưng ý và làm sống lại lịch sử như các bộ phim cách đây hơn 20 năm trước...
Diễn viên Kinh Quốc cũng trăn trở: “Cách đây hơn 20 năm, những phim đề tài lịch sử cách mạng nhiều hơn. Lúc đó, phim về đề tài này đa số được nhà nước tài trợ, các hãng phim chỉ việc làm. Thời kinh tế thị trường bùng nổ, làm lời ăn lỗ chịu, những phim đề tài này ngày càng thưa thớt. Dần dần không còn thấy dòng phim này nữa.
Trước đây, những bộ phim kinh điển: Cánh đồng hoang, Mùa gió chướng, Biệt động Sài Gòn… dường như khắc trong tâm trí khán giả. Những khán giả của bộ phim đó giờ gần như đã lớn tuổi. Tôi đã giật mình vì mấy năm nay không còn nghe phim về đề tài lịch sử cách mạng nữa. Những quá khứ hào hùng cần được phát huy, gìn giữ để con cháu không được phép quên quá khứ của dân tộc”.
Nghệ sĩ là những người phải tiên phong truyền bá lịch sử
Theo Mai Sơn Lâm, Kinh Quốc, nghệ sĩ phải là người tiên phong truyền bá lịch sử.
Mai Sơn Lâm mượn lời của một nghệ sĩ đàn anh - Thành Lộc: “Người nghệ sĩ phải hiểu rõ được trách nhiệm, ý thức được mình là ai, mình ảnh hưởng thế nào trong cuộc sống này. Mỗi một câu, mỗi một lời nói có ảnh hưởng đến xã hội hay không…”.
Anh cho hay, nghệ sĩ phải ý thức được mình phải là người tiên phong. Và phải là người truyền bá, mà muốn truyền bá thì phải hiểu lịch sử Việt Nam. “Đóng dòng phim lịch sử, cách mạng nhiều khó khăn hơn những dòng phim khác. Đầu tiên ở khâu thực hiện, bối cảnh dàn dựng… Nhưng cái khó nhất của người làm phim lịch sử là phải hiểu lịch sử. Có nhiều người làm phim lịch sử thất bại vì thiếu hiểu biết...
Dòng phim lịch sử, cách mạng có tầm quan trọng rất lớn với khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ. Không phải người trẻ không có nhu cầu coi phim lịch sử mà chúng ta chưa tạo được sự hứng thú cho họ. Bây giờ, nhiều nhà sản xuất chạy theo xu thế xu thời. Nhưng phải có những tác phẩm chuẩn mực, định hướng của xã hội” - Mai Sơn Lâm trăn trở.
Kinh Quốc kể lại, hồi còn 19, 20 tuổi, anh nhớ những bộ phim lịch sử - cách mạng kinh điển, khán giả phải xếp hàng mua vé, chờ đợi ở rạp đông nghẹt. Những bộ phim như Ván bài lật ngửa, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm… với anh là một hồi ức đẹp của tuổi trẻ.
“Thật sự với tôi là một người làm nghề, tôi thấy mình như được ban một đặc ân là hóa thân, thâm nhập vào những vai diễn, về lịch sử, giống như người dẫn đường, khơi gợi, nhắc nhở cho thế hệ hiện tại không được phép quên những gì cha anh ngày xưa đã phải đổ máu để có được những gì như bây giờ” - Kinh Quốc xúc động.
Kinh Quốc nói thêm: “Tôi nghĩ, người trẻ bây giờ đọc báo, đọc sách, biết ngày xưa có các anh hùng... nhưng như thế chưa đủ giúp họ hình dung trọn vẹn cuộc đời của các vị anh hùng đó… Nghệ sĩ được đặc quyền thể hiện những nhân vật đó, làm cho các thế hệ hình dung được. Chính vì thế, nghệ sĩ phải tiên phong truyền bá sử Việt”.
Với những nghệ sĩ từng đóng dòng phim lịch sử - cách mạng, bây giờ chẳng còn điều gì gọi là khó khăn nữa, vì những khó khăn khi làm nghề họ đã trải qua trong những năm tháng đóng phim. Họ quan niệm, làm phim lịch sử, cách mạng phải tử tế, kịch bản phải kỹ càng mới có giá trị bền lâu.
“Nếu có vai diễn trong phim lịch sử, cách mạng phù hợp tôi vẫn tham gia, và tham gia đến hơi thở cuối cùng. Nó giống như một lời thề với nghề vậy” - Mai Sơn Lâm khẳng định.
