Xin lỗi là… xong
Mới đây, tác giả Minh Min đã lên tiếng về việc ca khúc của anh “Chỉ còn những mùa nhớ” được Hồ Ngọc Hà, Khánh Ngọc sử dụng mà chưa xin phép.
Hồ Ngọc Hà đã sử dụng ca khúc “Chỉ còn những mùa nhớ” trong liên khúc “Chỉ còn những mùa nhớ” (sáng tác: Minh Min) và “Chỉ còn những mùa quên (sáng tác: Nguyễn Hồng Thuận) trong chương trình (phát hành DVD) Gala Nhạc Việt 10. Trên trang YouTube của chương trình này có trích dẫn tên tác giả Minh Min nhưng cả Hồ Ngọc Hà và BTC không hề có một động thái xin phép tác giả hay Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (nơi Minh Min ủy quyền đại diện quyền tác giả).
Cũng theo Minh Min, ngoài việc biểu diễn ca khúc này trong một số chương trình, ca sĩ Khánh Ngọc còn phát hành single ca khúc “Chỉ còn những mùa nhớ”, biểu diễn sai tinh thần bài hát trong liveshow “Bước chân 2 thế hệ” và bán ca khúc này trên iTunes. Bên cạnh đó, một loạt đơn vị tổ chức chương trình, gameshow truyền hình cũng tùy ý sử dụng ca khúc “Chỉ còn những mùa nhớ” mà không xin phép tác giả hay thông qua Trung tâm.
Sau đó không lâu, quản lý của Hồ Ngọc Hà đồng thời cũng là đại diện của đơn vị tổ chức Gala Nhạc Việt 10 đã gọi điện xin lỗi tác giả và khẳng định đang hoàn tất thủ tục tác quyền để... cập nhật các văn bản tới tác giả.
Khánh Ngọc đã bình luận trên trang cá nhân của Minh Min là cô quay hình bài hát này cho một chương trình và việc xin phép bản quyền là bên chương trình chịu trách nhiệm với bên Cục Nghệ thuật biểu diễn. Khánh Ngọc cũng phủ nhận việc phát hành single “Chỉ còn những mùa nhớ” và bán ca khúc cho một ứng dụng nghe nhạc. Cô ca sĩ này khẳng định mới lập kênh YouTube nhưng không phải kênh mà Minh Min đề cập và khuyên Minh Min nên “trách đúng nơi và tố phải đúng chỗ”. Vô lý ở chỗ, mặc dù Khánh Ngọc phủ nhận, song trên mạng vẫn còn nguyên single của Khánh Ngọc do Khánh Ngọc’s Official đưa lên.
Theo Giám đốc chi nhánh phía Nam Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, thông thường khi ca sĩ tham gia một chương trình do một đơn vị nào đó tổ chức hoặc sản xuất, hiển nhiên đại diện chương trình đó phải xin phép tác giả. Nếu không có sự chấp thuận của tác giả thì chương trình đó không được cấp phép. Còn nếu ra đĩa đơn (single), bản thân chính ca sĩ đó phải liên hệ hỏi ý kiến người sáng tác. Luật đã quy định, quyền cho phép hay không cho phép thuộc về tác giả bài hát, thế nên cứ sử dụng bài hát của tác giả là phải xin phép.
Chuyện dài không có hồi kết
Cho dù BTC chương trình có nhiệm vụ liên lạc và trả tác quyền cho tác giả thông qua một đơn vị bản quyền nhưng ít nhất, để thể hiện sự tôn trọng, các ca sĩ cũng cần liên lạc trực tiếp với nhạc sĩ. Dù ít, dù nhiều, có thể mối quan hệ giữa hai bên sẽ được cải thiện tốt hơn. Bản thân ca sĩ cũng có thể học hỏi từ nhạc sĩ để có cách trình diễn hợp lý và đúng tinh thần sáng tác nhất chứ không đến độ “phá nát” ca khúc làm tác giả phiền lòng.
Hơn thế, điều khoản bổ sung vào Nghị định 79 có quy định bên tổ chức cần phải có văn bản cam kết thực thi đầy đủ các quy định của pháp luật về quyền tác giả, hoặc bản sao hợp đồng hoặc văn bản thỏa thuận với tác giả, hoặc chủ sở hữu quyền tác giả. Tức là cam kết của đơn vị tổ chức chương trình cần phải làm việc trực tiếp với các nhạc sĩ, chủ sở hữu quyền tác giả. Cụ thể, người sử dụng tác phẩm (người tổ chức chương trình và ca sĩ) phải xin phép trực tiếp các tác giả…
Nhưng cũng có trường hợp hai bên không thương lượng thành công, điển hình như vụ của Mỹ Tâm và nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng. Cách đây gần 1 năm, khi Mỹ Tâm dính lùm xùm về vấn đề tác quyền lời Việt của ca khúc nhạc ngoại “Anh thì không” do nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng viết, mặc dù cô đã đăng video xin lỗi tác giả nhưng nhạc sĩ vẫn không đồng ý cho cô hát ca khúc này. Thành ra, Mỹ Tâm phải ngưng phát hành MV và nhờ một nhạc sĩ khác viết lại lời Việt.
Trả lời báo chí, nhạc sĩ Phó Đức Phương - Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam - từng nhấn mạnh: “Bảo vệ lợi ích cho nhạc sĩ cũng nhằm mục đích bảo vệ lợi ích chung cho cộng đồng, bởi tái tạo sức lao động của những người làm nghệ thuật sẽ giúp họ có khả năng sáng tác nhiều tác phẩm nghệ thuật có giá trị. Tuy nhiên, ở Việt Nam, vấn đề bản quyền trước giờ vẫn chỉ được bàn đến với tư cách là vì lợi ích của cá nhân nghệ sĩ. Thế cho nên đừng nghĩ vi phạm bản quyền thì chỉ cần xin lỗi là xong, quan trọng là cách hành xử sao cho tác giả cảm thấy họ được tôn trọng thì mới mong sản phẩm đến với công chúng suôn sẻ...”.
“Và trong chuyện này, trách nhiệm của các ca sĩ là phải kiểm tra xem đơn vị tổ chức đã thực hiện đúng quyền tác giả hay chưa? Trong trường hợp đơn vị vi phạm, họ không thể vô can”.
Nhạc sĩ Phó Đức Phương - Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam
Thực tế, nhiều ca sĩ vẫn tiếp tục vi phạm nếu… không ai phát hiện ra. Chỉ khi MV “Chạm khẽ tim anh một chút thôi” của Noo Phước Thịnh hay MV “Sống xa anh chẳng dễ dàng” của Bảo Anh bị gỡ bỏ khỏi YouTube, cả hai mới tá hỏa nghĩ đến chuyện giải quyết hậu quả. Noo Phước Thịnh phải chỉnh sửa MV, gỡ bỏ đoạn nhạc vi phạm bản quyền còn Bảo Anh phải trả cho tác giả nước ngoài số tiền 100 triệu đồng để tiếp tục sử dụng ca khúc.
