Các thủ đoạn gian lận tinh vi
Theo ông Vũ Mạnh Cường - Cục trưởng Cục Thanh tra kiểm tra (Tổng cục Thuế), các đối tượng gian lận hoá đơn thành lập cùng lúc nhiều doanh nghiệp, hoặc mua lại doanh nghiệp đã hoạt động được một thời gian, sau đó đăng kí, hoặc thay đổi thông tin người đại diện theo pháp luật để xuất bán hóa đơn trong một thời gian ngắn (trên dưới 1 năm) và ngừng hoạt động để tránh việc thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan thuế. Trong quá trình hoạt động, các doanh nghiệp này thay đổi địa chỉ liên tục, khi biết cơ quan thuế đưa vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra thì doanh nghiệp làm thủ tục tạm ngừng hoạt động...
Trong khi đó, bà Lê Thị Duyên Hải - Vụ trưởng Vụ Kê khai và kế toán thuế (Tổng cục Thuế) - cho hay, trong quá trình theo dõi công tác quản lí đăng kí doanh nghiệp và đăng kí thuế, qua những vụ việc do cơ quan công an, cơ quan thuế và các cơ quan khác phát hiện, xử lí thấy rằng, có những doanh nghiệp thành lập không nhằm mục đích kinh doanh, mà chỉ với mục đích bán hóa đơn nhằm trục lợi, chiếm đoạt tiền hoàn thuế, không có hoạt động mua bán hàng hóa dịch vụ thật.
Các doanh nghiệp trên thường có những dấu hiệu như: Giả mạo hồ sơ đăng kí doanh nghiệp; không còn hoạt động tại địa chỉ đã đăng kí; thay đổi thông tin đăng kí thuế làm thay đổi cơ quan thuế quản lí trực tiếp; thay đổi thông tin người đại diện pháp luật bằng hình thức “mua lại doanh nghiệp” đã thành lập, nhưng trên thực tế không hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng không hiệu quả để thực hiện các hành vi mua bán hóa đơn; người nộp thuế đăng kí tạm ngừng, khôi phục tạm ngừng nhiều lần.
Để xử lí thực trạng trên, ngành thuế đã đề nghị cơ quan công an tăng cường phối hợp trao đổi cung cấp thông tin khi ban hành các thông báo, các quyết định liên quan đến các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật cho cơ quan thuế. Về phía các địa phương, các cục thuế thường xuyên trao đổi thông tin, cập nhật danh sách rủi ro cao giữa cơ quan hải quan và cơ quan thuế để đánh giá thực tế hoạt động của doanh nghiệp trên địa bàn, từ đó thống nhất các giải pháp quản lí, ngăn chặn hoạt động gian lận về hóa đơn và các hành vi vi phạm pháp luật khác…
Cục trưởng Cục Thanh tra kiểm tra Vũ Mạnh Cường cho biết, cơ quan thuế sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan cảnh sát điều tra và các cơ quan chức năng có liên quan như hải quan, ngân hàng… xử lí nghiêm các trường hợp vi phạm; chủ động phối hợp với cơ quan cảnh sát điều tra hoặc chuyển hồ sơ xử lí theo quy định đối với người nộp thuế có hành vi vi phạm về hóa đơn.
Áp dụng công nghệ để phát hiện bất thường
Ngày 24.4, Tổng cục Thuế cho biết, đã triển khai Trung tâm Cơ sở dữ liệu hoá đơn điện tử với chức năng phân tích dữ liệu, phục vụ cho công tác quản lí rủi ro về hoá đơn điện tử trong toàn ngành thuế. Với hệ thống này, công nghệ trí tuệ nhân tạo được áp dụng vào việc phân tích ngôn ngữ tự nhiên, xác định các hóa đơn mua bán cùng loại hàng hóa, từ đó xác định hóa đơn có giá mua bán bất thường.
Với hàng tỉ hóa đơn và đa dạng hàng hóa, dịch vụ khác nhau, khi cần tập trung kiểm soát những hàng hóa trọng điểm rủi ro, công cụ sẽ giúp cơ quan thuế lọc được những hóa đơn mua bán mặt hàng trọng điểm để phân tích chuyên sâu.
Nhiều trường hợp gian lận hoàn thuế qua xuất khẩu đã nâng khống giá hàng hóa xuất khẩu gấp hàng chục lần. Theo đó, việc kiểm soát giá bất thường giúp sàng lọc các trường hợp cần giám sát, giúp ngăn chặn kịp thời gian lận hoàn thuế.
Theo Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành, với việc thành lập Trung tâm cơ sở dữ liệu hoá đơn điện tử giúp cơ quan thuế đẩy mạnh áp dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lí thuế, quản lí hóa đơn góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh người nộp thuế gian lận về hóa đơn.
Trước đó, thông tin Tổng cục Thuế cho hay, tính đến cuối tháng 3 vừa qua, đã có trên 10.000 doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh đăng kí sử dụng hoá đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền thành công, vượt kế hoạch triển khai giai đoạn 1, với số lượng hóa đơn có mã khởi tạo từ máy tính tiền là 1.796.510 hóa đơn.
