Được mời giải trình trước Quốc hội sáng 15.6, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh xin hơn 10 phút để giải trình đủ những vấn đề đặt ra, trong đó có chuyện xuất khẩu gạo từng làm "nóng" dư luận thời gian qua.
Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh trong 5 tháng đầu năm 2020 Việt Nam đã xuất khẩu 3,06 triệu tấn gạo (tăng hơn 11% so với cùng kỳ năm trước), kim ngạch đạt 1,48 tỉ USD (tăng hơn 25% so với cùng kỳ). Mặc dù có sự gián đoạn nhất định trong những ngày cuối tháng 3, đầu tháng 4.2020 nhưng xét tổng thể, công tác điều hành xuất khẩu gạo đã bảo đảm được những yêu cầu quan trọng nhất.
Ông Trần Tuấn Anh cho rằng, công tác điều hành xuất khẩu gạo thời gian qua yêu cầu đặt ra là phải bảo đảm an ninh lượng thực trong mọi tình huống, trong đó có những thời điểm rất phức tạp trước diễn biến của dịch bệnh COVID-19 ở Việt Nam.
Giải thích việc điều hành xuất khẩu trong thời gian dịch bệnh COVID-19 diễn ra phức tạp, Bộ trưởng cho biết trong 2 tháng đầu năm xuất khẩu gạo đạt khoảng 930.000 tấn, tăng 31,7% so với cùng kỳ năm 2019. Đến ngày 15.3.2020, xuất khẩu đạt khoảng 1,3 triệu tấn, tăng 370.000 tấn so với cuối tháng 2.2020. “Xuất hiện nhu cầu tăng dự trữ chiến lược tại nhiều quốc gia khiến giao dịch gạo hết sức sôi động, gạo bị hút rất mạnh ra khỏi Việt Nam, giá gạo trong nước và thế giới liên tục tăng” – Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, vào thời điểm 23.3, khi Việt Nam đang phải đối diện với nguy cơ bùng phát dịch bệnh, tâm lý người dân có dấu hiệu không ổn định thì nguy cơ thiếu gạo cho tiêu dùng trong nước là có thực...
“Do vậy, nếu xảy ra biến cố thì lượng gạo tại vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL), dù được mùa, cũng sẽ không đủ dùng cho nhu cầu trong nước nếu tiếp tục cho phép xuất khẩu với tốc độ lên tới 25.000 tấn/ngày như 15 ngày đầu tháng 3. Đứng trước tính huống cấp bách nêu trên, ngày 23.3.2020, Thủ tướng Chính phủ đã triệu tập cuộc họp Thường trực Chính phủ về đảm bảo an ninh lương thực trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19”, ông Trần Tuấn Anh cho hay.
Trong quá trình điều hành xuất khẩu gạo, nhận thấy sản lượng gạo của vụ đông xuân còn khá lớn, mặt khác các hợp đồng đã ký không ảnh hưởng đến nguồn cung gạo, Bộ Công Thương đã báo cáo với Thủ tướng kiểm tra đánh giá toàn diện các hợp đồng, trên cơ sở báo cáo cẩn trọng của các bộ ngành, Thủ tướng thống nhất điều hành xuất khẩu gạo chặt chẽ theo hạn ngạch, trước mắt là 400.000 tấn trong tháng tư.
"Sự linh hoạt trong điều hành xuất khẩu gạo của Chính phủ còn thể hiện ở chỗ, khi thị trường gạo rộng mở, giá gạo tăng cao, đủ yên tâm với nguồn cung trong nước, Thủ tướng đã thống nhất với 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và các bộ ngành đồng ý cho xuất khẩu gạo trở lại bình thường trong tháng 5" - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.
Đối với những bất cập trong chính sách điều hành xuất khẩu gạo, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, Thủ tướng đã yêu cầu các bộ ngành rút kinh nghiệm, để từ đó hoàn thành khung khổ pháp luật, từ đó điều hành xuất khẩu gạo hiệu quả.
