Phát biểu khai mạc tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn khẳng định vai trò của Hội nghị và nhận định đây là cơ hội để các bên cùng nhau hợp tác để đổi mới phương thức quản lý hải quan phù hợp với yêu cầu của cách mạng 4.0, đẩy mạnh hợp tác trong việc phát triển nguồn nhân lực cũng như tăng cường trao đổi để cùng phát triển bền vững.
Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan Diễn đàn Hợp tác Á – Âu lần thứ 13 (ASEM 13) diễn ra trong 2 ngày 9 và 10.10.2019 tại TP. Hạ Long, Quảng Ninh là cơ hội để Hải quan Việt Nam nâng cao vị thế.
Theo đó, ASEM 13 là sự kiện khẳng định sự chủ động của Hải quan Việt Nam trong việc đóng góp vào định hướng cho hoạt động hợp tác hải quan Á - Âu; góp phần tạo ra sự kết nối và hợp tác khu vực trong lĩnh vực hải quan, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, cùng với đó là việc thế giới đang phải đối mặt với các thách thức về gian lận thương mại, an ninh, chống khủng bố, vận chuyển trái phép hàng hóa nguy hại đến môi trường, xã hội với mức độ ngày càng phức tạp, tinh vi...
Kế hoạch hành động Hải quan ASEM giai đoạn 2020 - 2021, dự kiến 8 mục tiêu gồm: tạo thuận lợi cho thương mại và thủ tục hải quan phi giấy tờ; thực thi cơ chế một cửa trong bối cảnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ chuỗi khối (blockchain); kiểm soát hải quan hiệu quả sử dụng công nghệ cao; chiến dịch Hải quan xanh nhằm ngăn chặn vận chuyển trái phép phế liệu và rác thải; hoạt động hải quan phối hợp nhằm ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và thực thi hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới; kết nối ASEM thông qua cơ chế chia sẻ và trao đổi thông tin; hợp tác ASEM trong các hoạt động quá cảnh và chuyển tải; quản lý hải quan đối với thương mại điện tử.
ASEM 13 có quy mô lớn, với 53 đoàn đại biểu là các Tổng cục trưởng/Cao ủy các cơ quan Hải quan của các nước thành viên ASEM, Tổng Thư ký Tổ chức hải quan Thế giới (WCO), Liên minh châu Âu và đại diện các đại sứ quán các nước thành viên ASEM tại Việt Nam.
Mục tiêu diễn đàn ASEM đối thoại dựa trên 3 trụ cột nòng cốt gồm: chính trị, an ninh - kinh tế và văn hóa xã hội. Trong đó, hợp tác hải quan nằm trong tiến trình đối thoại an ninh - kinh tế, với ưu tiên chính là bổ sung và tăng cường thực hiện hệ thống thương mại đa phương trong WTO. Hội nghị ASEM được tổ chức 2 năm một lần luân phiên nghĩa vụ đăng cai giữa châu Á và châu Âu.
Tại ASEM 12 (năm 2017 diễn ra tại Đức), các tổng cục trưởng hải quan đã thông qua 4 ưu tiên trong hợp tác hải quan giai đoạn 2018 - 2019: tạo thuận lợi thương mại và an ninh chuỗi cung ứng; đấu tranh chống hàng giả và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; bảo vệ xã hội và môi trường; kết nối cộng đồng và tầm nhìn ASEM. Đây cũng là 4 ưu tiên xuyên suốt hoạt động hợp tác hải quan ASEM kể từ năm 2009 đến nay. Vì vậy, các nội dung thảo luận của ASEM 13 cũng sẽ xoay quanh 4 ưu tiên này, nhằm đề xuất, xây dựng và thống nhất các chương trình hoạt động cụ thể để đưa vào Kế hoạch hành động Hải quan ASEM cho giai đoạn 2020 - 2021.
Một trong những chủ đề quan trọng của hội nghị xoay quan vấn đề ngăn chặn rác phế liệu. Về sáng kiến của Việt Nam tại ASEM 13, Hải quan Việt Nam đã đề xuất hội nghị tập trung vào chủ đề chiến dịch Hải quan xanh, nhằm ngăn chặn vận chuyển trái phép phế liệu và rác thải. Về đấu tranh chống hàng giả, Hải quan Việt Nam tiếp tục có sự hợp tác chặt chẽ và hiệu quả hơn với Cơ quan chống hàng giả Châu Âu (OLAF).
