Đến nay, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tại Nghệ An có sự phát triển khá ấn tượng.
Đến hết năm 2022, toàn tỉnh có 403 sản phẩm được xếp hạng đạt OCOP 3 sao trở lên, chiếm 4,6% số sản phẩm đạt hạng sao cả nước.
Các sản phẩm được phân theo 6 nhóm, gồm: Nhóm thực phẩm; Nhóm đồ uống; Nhóm dược liệu và sản phẩm từ dược liệu; Nhóm hàng thủ công mỹ nghệ; Nhóm sinh vật cảnh; Nhóm dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch.
Chương trình góp phần tạo công ăn việc làm cho người nông dân, áp dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp, phát triển các tiềm năng, thế mạnh của địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an sinh xã hội cho cộng đồng.
Việc triển khai Chương trình OCOP đã góp phần thúc đẩy sự hoàn thiện về cơ chế chính sách, gắn kết 4 nhà “Nhà nước – Nhà doanh nghiệp – Nhà khoa học – Nhà nông”.
Nhiều năm qua, Nghệ An đã chủ động triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy, khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã, các chủ thể đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, chế biến sản phẩm OCOP, rõ nhất là thông qua những cơ chế, chính sách thiết thực hỗ trợ về đầu tư, đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm…
Trên cơ sở thực tế, Nghệ An xác định mục tiêu đến hết năm 2025 phấn đấu toàn tỉnh có ít nhất 650 sản phẩm OCOP được công nhận đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có ít nhất 4 sản phẩm đạt hạng 5 sao. Củng cố và nâng cấp ít nhất 30% sản phẩm OCOP đã được đánh giá và phân hạng tương đương 134 sản phẩm; ưu tiên phát triển sản phẩm OCOP gắn với thương hiệu sản phẩm, mỗi huyện có 1 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai Chương trình OCOP tại Nghệ An vẫn còn nhiều khó khăn.
Cụ thể, việc đưa sản phẩm OCOP vào chuỗi hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, tự chọn còn gặp nhiều khó khăn do số lượng không nhiều, thường xuyên bị đứt gãy chuỗi cung ứng.
Một số địa phương còn lúng túng trong cách làm, xác định lợi thế, tiềm năng và chủ thể sản xuất, mới chỉ tập trung vào hoàn thiện các sản phẩm đã có, chưa quan tâm nhiều đến phát triển các sản phẩm mới gắn với vùng nguyên liệu, đặc biệt là các sản phẩm làng nghề truyền thống.
Thông tin về chương trình OCOP được đánh giá cũng chưa đủ phong phủ. “Do chủ yếu là sản phẩm đặc hữu vùng miền, sản xuất, chế biến với quy mô nhỏ lẻ, nên bên cạnh việc không có khối lượng sản phẩm lớn, giá thành của sản phẩm còn cao, chưa có thương hiệu, chưa chuyên nghiệp trong khâu phân phối, tiếp thị... là hạn chế chung của các sản phẩm OCOP của cả nước nói chung và Nghệ An nói riêng” – nhà nghiên cứu Bùi Minh Hào (Nghệ An) nhận định.
Theo ông Bùi Minh Hào, để đạt được mục tiêu đưa sản phẩm OCOP có chỗ đứng bền vững trên thị trường, Nghệ An cần tổ chức sản xuất gắn với phát triển vùng nguyên liệu đặc trưng; chuẩn hóa quy trình, tiêu chuẩn và phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, phù hợp với lợi thế về điều kiện sản xuất và yêu cầu thị trường.
Đồng thời cần nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động cho các chủ thể OCOP; quảng bá, xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu; xây dựng, hoàn thiện hệ thống quản lý, giám sát sản phẩm OCOP; nâng cao năng lực hệ thống hỗ trợ triển khai Chương trình; tăng cường chuyển đổi số; xây dựng các mô hình để nhân rộng tạo động lực phát triển sản phẩm.
