Nguy cơ thiếu điện vì thiếu các dự án nguồn điện
Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch Điện VIII) là cơ sở pháp lý căn bản để xây dựng các dự án nguồn và lưới điện, đáp ứng nhu cầu về điện cho phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới.
Bộ Công Thương bắt tay vào xây dựng từ năm 2019 và chính thức trình Chính phủ dự thảo Quy hoạch vào cuối năm 2021. Thế nhưng, đến nay chưa được thông qua sau nhiều lần chỉnh sửa.
Trong báo cáo gửi Bộ Công Thương về những khó khăn trong các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, thương mại, xuất nhập khẩu mới đây, Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn cho biết, việc đánh giá, rà soát chu kỳ 5 năm "Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2016-2025, có xét đến năm 2035" và định kỳ hàng năm đang triển khai thực hiện.
Nhưng hiện tỉ lệ thực hiện đầu tư xây dựng công trình điện theo Quy hoạch phát triển điện lực (giai đoạn 2016-2025) còn chưa cao. Đặc biệt là các công trình xây dựng mới lưới điện 110kV (mới chỉ đạt dưới 40%) dẫn đến nguy cơ thiếu hụt nguồn cung cấp điện trong các năm tới là hiện hữu, nếu không có giải pháp quyết liệt để bổ sung nguồn cấp trong giai đoạn tiếp theo.
Do vậy, tỉnh Lạng Sơn đề nghị sớm hoàn thiện và ban hành Quy hoạch Điện VIII.
Trong đó, xem xét đưa vào Quy hoạch Điện VIII chỉ tiêu khối lượng năng lượng tái tạo tỉnh Lạng Sơn đến năm 2030 với tổng công suất là 4.606 MW trên tổng số 38 dự án năng lượng tái tạo (gồm 4.545 MW/35 dự án điện gió, 50 MW/2 dự án điện sinh khối, 11 MW/1 dự án điện rác).
Đồng thời, đề nghị bổ sung vào Quy hoạch Điện VIII các công trình lưới điện truyền tải 220 kV và 500 kV để đảm bảo truyền tải hết công suất các nguồn điện do UBND tỉnh Lạng Sơn đề xuất.
Trong văn bản gửi tới Bộ Công Thương, tỉnh Hà Tĩnh cho rằng, đến thời điểm hiện tại, Quy hoạch Điện VIII chưa được Chính phủ phê duyệt. Do đó, không có cơ sở để thu hút và triển khai đầu tư đối với các dự án nguồn và lưới điện theo phân cấp trên địa bàn tỉnh.
Tỉnh này kiến nghị Chính phủ xem xét, sớm phê duyệt Quy hoạch Điện VIII và Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Đồng thời đề nghị Bộ Công Thương ban hành các quy định và hướng dẫn một số nội dung, gồm: ban hành văn bản quy định, hướng dẫn cơ chế đấu thầu, đấu giá các dự án nguồn điện; ban hành văn bản quy định, hướng dẫn chi tiết về việc lập Phương án phát triển lưới điện trong Quy hoạch tỉnh đồng bộ với Quy hoạch Điện VIII quốc gia.
Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam (Amcham), cũng kiến nghị Việt Nam cần đẩy nhanh việc hoàn thiện và triển khai Quy hoạch phát triển điện VIII, cơ chế mua bán điện trực tiếp (DDPA) để khuyến khích các nhà sản xuất năng lượng tái tạo, đặc biệt là nhà máy trong khu công nghiệp được phép tham gia hợp đồng mua bán điện trực tiếp.
"Điều này sẽ tác động tích cực vào tính cạnh tranh ngành năng lượng Việt Nam", đại diện Amcham nói và cho hay, rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang chờ đợi Quy hoạch điện VIII.
Bộ Công Thương nói gì?
Về việc chậm trễ ban hành Quy hoạch Điện VIII, lãnh đạo Bộ Công Thương cho rằng, do tính chất phức tạp, vừa phải khắc phục tồn tại trong quy hoạch, vừa tổ chức thực hiện quy hoạch trước đó, đến nay, quy hoạch cơ bản mới được hoàn thiện.
Bản Quy hoạch Điện VIII mới đã được xây dựng theo hướng quán triệt tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là giá thành điện năng đáp ứng được khả năng thanh toán của các đối tượng sử dụng điện.
Cụ thể, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, cả điện mặt trời, điện gió cả trên bờ và ngoài khơi, điện sinh khối, cũng như các nguồn điện Việt Nam có lợi thế.
Bộ Công thương cũng đang xây dựng các cơ chế phát triển điện mặt trời áp mái, cơ chế mua bán điện trực tiếp đi kèm thực hiện mục tiêu chuyển đổi nhiên liệu của các nhà máy nhiệt điện than, nhiệt điện khí.
Lãnh đạo Bộ Công Thương cũng cho biết, bản thảo mới nhất Quy hoạch điện VIII đang được Bộ này cùng đơn vị tư vấn gấp rút hoàn thiện và dự kiến trình Thủ tướng phê duyệt trong tháng 5 tới.
Ngoài ra, Bộ này cũng đang xây dựng các cơ chế mua bán điện trực tiếp để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
