Lưới điện quá tải do điện mặt trời phát triển nóng
Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tính cuối tháng 6.2019, cả nước có 89 nhà máy điện gió và mặt trời, với tổng công suất đặt 4.543,8MW, chiếm 8,3% tổng công suất của hệ thống điện quốc gia. Con số này đã vượt xa so với dự kiến của Quy hoạch điện VII điều chỉnh (chỉ 850MW điện mặt trời vào năm 2020). Trong đó, riêng 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận hiện có 38 nhà máy điện gió, điện mặt trời, với tổng công suất đặt 2.027MW. Dự kiến, đến tháng 12.2020, công suất điện gió và điện mặt trời ở 2 tỉnh này sẽ tăng lên 4.240MW.
Trong khi nguồn công suất tại chỗ rất lớn thì nhu cầu phụ tải của Ninh Thuận và Bình Thuận lại rất nhỏ. Theo tính toán cân bằng công suất, tại tỉnh Ninh Thuận từ nay đến tháng 12.2020 chỉ dao động từ 100 - 115MW và Bình Thuận từ 250 - 280MW. Chính vì vậy, công suất cần phải truyền tải từ 2 địa phương này cũng rất lớn, với Ninh Thuận là từ 1.000 - 2.000MW và Bình Thuận là từ 5.700 – 6.800MW (bao gồm cả các nguồn điện truyền thống).
Sự phát triển nóng này đã dẫn tới thực trạng đa số các đường dây, trạm biến áp từ 110 - 500kV trên địa bàn đều quá tải. Trong đó có đường dây quá tải lên đến 360%. Trong khi đó, mức mang tải của các đường dây còn tiếp tục tăng lên trong thời gian tới.
Ông Nguyễn Đức Cường - Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống Điện quốc gia (A0) cho hay, ngay từ đầu, việc quá tải lưới điện đã được EVN/A0 cảnh báo tới các chủ đầu tư, rất công khai, minh bạch. Đại diện Cục Điện tiết Điện lực (Bộ Công Thương) cũng khẳng định, phần lớn các chủ đầu tư điện mặt trời ở khu vực Ninh Thuận, Bình Thuận đều đã biết trước việc quá tải lưới truyền tải và phải tiết giảm công suất. Việc cần làm trước mắt là tìm giải pháp để đẩy nhanh các dự án lưới điện truyền tải.
Cắt giảm công suất phát vì an toàn hệ thống điện
Việc quá tải hệ thống lưới truyền tải buộc Trung tâm Điều độ Hệ thống Điện quốc gia (A0) phải cắt giảm công suất của các nhà máy điện gió, điện mặt trời ở một số thời điểm, nhằm đảm bảo an toàn cho hệ thống điện. Việc tăng/giảm công suất các nhà máy năng lượng tái tạo đều được A0 thực hiện theo quy định bảo đảm tính công khai, minh bạch và kịp thời.
Tuy nhiên, con số cắt giảm 60% công suất như một số chủ đầu tư nêu ra chỉ là con số ở một thời điểm nhất định. Nếu tính trung bình ngày, trong tháng 6 và tháng 7.2019, công suất cắt giảm chỉ dao động ở mức 30 - 35%.
Theo ông Nguyễn Đức Cường, EVN/A0 cũng mong muốn được phát hết công suất nguồn điện từ năng lượng tái tạo, bởi giá điện năng lượng tái tạo dù có đắt (2086 đồng/kWh), nhưng vẫn rẻ hơn nhiệt điện dầu (3.000 - 5.000 đồng/kWh). Trong khi đó, hiện nay, EVN vẫn đang phải huy động nhiệt điện dầu để đảm bảo cung ứng điện đáp ứng nhu cầu phụ tải.
