Mới đây, Chính phủ đã gửi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội về thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội giám sát chuyên đề và chất vấn trong nhiệm kỳ khóa XIV cùng một số Nghị quyết trong nhiệm kỳ khóa XIII lĩnh vực Công Thương. Trong đó, theo báo cáo nếu như năm 2016 cả nước mới có 67 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp đang hoạt động hợp pháp thì đến tháng 9.2020, con số này chỉ còn 21 doanh nghiêp.
Về số lượng người tham gia bán hàng đa cấp, năm 2016 có đến 1,3 triệu người tham gia thì đến nay (2020) chỉ còn khoảng hơn 644.996 người ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp. Trong đó có chưa đến 311.668 người có hoạt động bán hàng và phát sinh hoa hồng, còn lại chủ yếu là ký hợp đồng để được mua hàng với giá chiết khấu mà không tham gia bán hàng.
Đáng chú ý, mặc dù số lượng doanh nghiệp và số lượng người tham gia giảm, doanh thu của ngành bán hàng đa cấp lại có xu hướng gia tăng. Cụ thể, giai đoạn 2016 – 2017, doanh thu toàn ngành đạt khoảng 8.000 tỉ đồng/năm; năm 2018 đạt hơn 10.000 tỉ đồng/năm.
Tổng doanh thu bán hàng đa cấp năm 2019 của các doanh nghiệp đạt khoảng 12.575 tỉ đồng, tăng hơn 1.793 tỉ đồng (tăng 16%) so với năm 2018 và tăng 4.247 tỉ đồng (tăng 35%) so với năm 2017.
Tính đến hết tháng 6.2020, tổng doanh thu bán hàng đa cấp trên toàn thị trường đạt khoảng 6.776 tỉ đồng, bằng 54% doanh thu của năm 2019, tăng 17% so với tổng doanh thu cùng kỳ của ngành năm 2019.
Mặc dù vậy, Bộ Công Thương đánh giá, hiện công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cả về thể chế, pháp lý, thực tiễn và nguồn nhân lực.
Bên cạnh đó, Bộ này đặc biệt nhấn mạnh vào vấn đề hoạt động kinh doanh đa cấp không phép, biến tướng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo, trục lợi thông qua các hình thức đầu tư như hoạt động đầu tư tiền vào các dự án tài chính, tiền ảo, ví điện tử… đã xuất hiện và có xu hướng gia tăng. Việc quản lý các hoạt động này là rất khó khăn.
Để quản lý hiệu quả hoạt động bán hàng đa cấp, Bộ Công Thương khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện 3 nhóm giải pháp tổng thể như: Tiếp tục duy trì các hoạt động quản lý đã phát huy hiệu quả trong thời gian vừa qua; kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm; tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức của người dân.
Phối hợp chặt chẽ với địa phương, giải quyết vấn đề mâu thuẫn giữa bản chất hoạt động truyền miệng, không có địa điểm cố định của hoạt động bán hàng đa cấp với khó khăn trong công tác quản lý tại địa phương khi doanh nghiệp không có địa điểm hoạt động cố định.
Và cuối cùng là tăng cường phối hợp với các bộ ngành, đặc biệt là Bộ Công an, trong việc phát hiện, xử lý các đối tượng hoạt động kinh doanh đa cấp không phép, biến tượng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để thu hút tài chính trái phép.
