Tối 22.8, tại khu vực phía đông TPHCM bất ngờ xuất hiện mưa đá xảy ra trên diện rộng. Trước khi mưa đá xuất hiện, TPHCM có mưa dông diện rộng với lượng mưa trung bình 30-60mm. Đa phần hạt mưa đá to khoảng một đốt ngón tay, nhưng cũng có những thời điểm hạt mưa đá to gần 3cm. Ông Lê Đình Quyết, Phó Trưởng phòng Dự báo Đài Khí tượng Thủy văn Khu vực Nam Bộ đã có những khuyến cáo xung quanh hiện tượng này.
Ông có thể lý giải nguyên nhân mưa đá tại TPHCM ngày hôm qua?
- Mưa đá hôm qua (22.8) không xảy ra đúng những vị trí trạm quan trắc (Nhà Bè, Tân Sơn Hòa). Hình ảnh được người dân cung cấp cho thấy, mưa đá xảy ra tại TPHCM ở một số điểm như Bình Chánh, thành phố Thủ Đức... Thời điểm xảy ra từ khoảng 18h35 đến 18h45 (khoảng 10 phút). Kích thước hạt mưa đá khá to khoảng từ 1 - 3cm.
Nguyên nhân mưa đá được xác định do áp cao cận nhiệt đới lấn tây, đẩy lượng ẩm lớn từ biển về phía đất liền, trong khi áp cao cận cũng tạo thời tiết nắng nhiều, nhiệt độ không khí cao (Nhà Bè 35 độ C, Biên Hòa, Tây Ninh 34.5 độ C).
Với điều kiện nhiệt ẩm cao, không khí có sự bất ổn định lớn (xáo trộn rất mạnh), dòng không khí chuyển động đi lên đưa khối mây nóng ẩm lên rất cao, vượt qua tầng đối lưu. Càng lên cao nhiệt độ càng giảm, cho đến mực 0 độ C, hơi nước bị ngưng kết. Khi hạt đủ lớn, thắng được lực trọng trường rơi xuống đất ta thấy các hạt đá, gọi là mưa đá.
Hiện tượng mưa hôm qua 22.8 khá bất thường, vì thông thường mưa đá xảy ra ở Nam Bộ, TPHCM vào thời điểm đầu mùa mưa, và gần kết thúc mùa mưa (tháng 5, tháng 6 và cuối tháng 10).
Trong tháng 8 tại TPHCM đã từng ghi nhận hiện tượng mưa đá hay chưa thưa ông?
- Hàng năm, tại Nam Bộ cũng thỉnh thoảng có mưa đá xảy ra. Ở Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Long An… Còn TPHCM cũng đã có mưa đã xảy ra, gần nhất là ngày 19.7 ở Tân Bình, tuy nhiên mưa chỉ xuất hiện trong thời gian rất ngắn (vài phút). Kích thước hạt mưa đá cũng chỉ như hạt ngô, và xảy ra vào thời điểm tháng 5 - 6 là chủ yếu. Chưa từng ghi nhận trận mưa đá nào vào cuối tháng 8 như trận mưa hôm 22.8.2021.
Dự báo diễn biến thời tiết sắp tới như thế nào và hiện trạng này nói lên những vấn đề gì của biến đổi khí hậu thưa ông?
- Cuối tháng 8, sang tháng 9 và tháng 10 là cao điểm mùa mưa ở Nam Bộ, sẽ xuất hiện những trận mưa có lượng lên tới hàng trăm mm trong vài giờ, gây ngập lụt đô thị. Mưa kèm dông, lốc xuất hiện nhiều hơn, nhất là thời điểm tháng 10, 11 khi bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động xuống vĩ độ thấp.
Hoàn lưu của nó ảnh hưởng xuống cả các tỉnh phía nam. Thời điểm cuối năm, gió chuyển hướng (gió tây nam giảm và thay thế bằng trường gió đông bắc). Những thay đổi này thường gây nên các hiện tượng dông, lốc, gió giật.
Trận mưa tối 22.8 còn xuất hiện lốc, vòi rồng ở Bến Tre. Đây cũng là hiện tượng khá hiếm đối với khu vực Nam Bộ. Những hiện tượng bất thường này nói lên trong bối cảnh biến đổi khí hậu thì hiện tượng thời tiết, thủy văn cực đoan diễn ra thường xuyên hơn, phức tạp hơn và nó phá vỡ những quy luật thông thường.
Ông có thể đưa ra khuyến cáo những biện pháp phòng tránh hiện tượng thời tiết nguy hiểm kể trên?
- Người dân cần kiểm tra tình trạng mái tôn, gia cố cho chắc chắn, quan sát những cây cổ thụ gần nhà. Đồng thời phát hiện tình trạng mục cần báo ngay cho cơ quan chức năng xử lý. Khi có mưa, dông thấy dấu hiệu gió mạnh, sấm, sét, cần đóng chặt các cửa nhà, cửa sổ, rút các thiết bị điện ra khỏi ổ, không đứng gần chỗ có nước đọng…
Để phòng tránh dông, sét, chủ động kê cao đồ đối với vùng trũng thấp thường xuyên ngập. Theo dõi chặt chẽ các bản tin dự báo thời tiết trên các ứng dụng, chương trình và tin tức chính thống.
Trân trọng cảm ơn ông!
