Không phân loại - không sao!
Theo ghi nhận của phóng viên Báo Lao Động tại các tuyến đường lớn ở TPHCM, việc phân loại rác vẫn không mấy chuyển biến. Tại nhiều tuyến đường, vẫn chưa thấy thùng rác hai ngăn đề hướng dẫn phân loại. Tại các điểm tập kết rác, chưa thấy các xe rác chuyên dụng có dòng chữ phân loại rác.
Vào sâu bên trong các khu dân cư như phường 17 (quận Bình Thạnh), ghi nhận hầu hết trước cửa nhà các gia đình cũng dùng một thùng rác, chứa tất cả các loại rác từ thực phẩm, túi ni lông, chai nhựa, chai thủy tinh… Sau đó, người thu gom đến từng nhà để lấy, đổ tất cả rác vào một chiếc chiếc xe ba gác.
Bà Nguyễn Thị Ngọc (ngụ phường 17, quận Bình Thạnh), cho hay: Có nghe hàng xóm truyền tai nhau về quy định phân loại rác tại nguồn, nhưng chưa thấy tổ trưởng, chính quyền phổ biến. “Lâu nay tôi không phân loại rác cũng không thấy ai nhắc nhở hay xử phạt nên tôi cũng không làm”, bà Ngọc nói.
Trong khi đó, nhiều người dân ở TPHCM phản ánh, dù họ có ý thức phân loại rác theo quy định nhưng làm được vài ngày thì thấy bộ phận thu gom khi bỏ rác lên xe trộn chung với nhau. Vì vậy họ không tiếp tục thực hiện nữa.
"Trước đây thấy có quy định không phân loại rác sẽ bị phạt đến 20 triệu đồng, nhà tôi cũng thực hiện phân loại thành hai túi là rác sinh hoạt và chất thải rắn. Nhưng lực lượng thu gom rác lại gom chung tất cả bịch rác mà không phân loại gì nên tôi không làm theo yêu cầu nữa. Chúng tôi thấy mất công quá”, bà Mai Thị Lan (quận Phú Nhuận) nói.
Bà Trần Thị Thủy - một người thu gom rác dân lập tại quận 4, - cho biết: Bà chưa được phổ biến về việc phải phân loại rác cũng như chưa được tập huấn về cách phân loại. Vì thế, vợ chồng bà vẫn dùng một chiếc xe và thu gom rác như cả chục năm qua.
Theo bà Thủy. hiện nay việc trang bị và phân loại thùng thu gom, xe vận chuyển theo từng nhóm rác thải không chỉ tốn kém mà còn khó khăn trong việc tìm điểm tập kết thùng và xe rác.
Lại chờ "giải pháp đồng bộ"
Theo đại diện UBND quận Bình Thạnh, việc thực hiện phân loại rác tại nguồn hiện rất khó. Cụ thể, chi phí chi trả cho hoạt động thu gom rác thải theo phân loại chưa được tính đúng, tính đủ. Do đó, các công ty công ích chưa thể bố trí công nhân cũng như phương tiện đủ để đảm bảo thực hiện thu gom theo phân loại.
Trong khi đó, lực lượng thu gom rác "dân lập" - vốn thu tới 60% lượng rác từ các hộ gia đình - nhưng lại chưa đưa được vào quản lý. Vì thế, công việc của lực lượng "dân lập" này không thể phối hợp với lực lượng thu gom rác chính quy.
Ông Huỳnh Minh Nhựt - Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TPHCM, cho rằng để làm tốt việc phân loại rác cũng như xử lý tốt loại rác được phân loại này, cần phải đồng nhất, đồng bộ đơn vị quản lý từ khâu thu gom, vận chuyển và xử lý.
"Trước khi tuyên truyền, cần phải đồng bộ hạ tầng tiếp nhận rác phân loại ở các đơn vị chức năng thu gom. Lịch thu gom rác thải vô cơ, hữu cơ cũng phải được xác định rõ và phổ biến đến từng hộ dân. Đơn vị thu gom cũng được quyền từ chối thu gom rác thải nếu người dân, lực lượng rác dân lập không được phân loại và chuyển giao đúng loại rác theo lịch trình quy định. Tránh tình trạng cứ tuyên truyền nhưng chưa đồng bộ khâu thu gom, gây mất lòng tin trong cộng đồng dân cư", ông Nhựt nói.
Về chi phí thu gom, theo ông Nhựt, cần phải tính đúng, tính đủ, phù hợp với thực tế thu gom và vận hành hoạt động thu gom rác theo phân loại.
Riêng với lực lượng rác "dân lập", ông Nhựt cho rằng: "Nhất thiết phải trao cho họ tư cách pháp lý. Về lâu dài, cần thiết phải có sự hợp nhất hoạt động công tác vệ sinh môi trường giống như mô hình Tổng Công ty Điện lực hoặc Cấp thoát nước. Từ cơ sở này, áp dụng công nghệ hiện đại vào hoạt động thu phí, kiểm soát chặt chẽ chất lượng vệ sinh môi trường chung cho toàn địa bàn thành phố".
