NHNNPTNT Việt Nam có hàng loạt văn bản gửi chung các chi nhánh yêu cầu xử nghiêm, đặc biệt “người nhà” liên quan nợ xấu. Nhưng ngay sau đó, hàng loạt cán bộ liên quan lại thăng tiến rất… ngạc nhiên.
Vung tiền cho cả Cty “lừa”
Theo kết luận của số 887 ngày 22.7.2014 của Thanh tra NHNN Đồng Nai, từ tháng 12.2008 tới tháng 7.2011, NHNNPTNT Đồng Nai giải ngân cho Cty TNHH Việt Long (Cty Việt Long- TP.Biên Hòa) vay 45,5 tỉ đồng, tài sản đảm bảo là 6 máy nghiền đá, dây chuyền sản xuất cùng sổ đỏ…, có tổng giá trị hơn 59 tỉ đồng. Tuy nhiên, cả 6 bộ máy nghiền đá Cty Việt Long đã bán cho hàng loạt Cty khác.
Chưa hết, NHNNPTNT Đồng Nai còn làm việc với ông Mai Ngọc Thăng (giám đốc Cty Việt Long), nhưng lại ký với hợp đồng 01/2012/HĐTC với ông Thăng trong vài trò… giám đốc Cty Lợi Nguyên, để nhận thế chấp quyền khai thác mỏ và chia sẻ kinh doanh nhằm đảm bảo khoản vay cho Cty Việt Long. Đến thời điểm thanh tra, dù NHNNPTNT Đồng Nai định giá số tài sản trên là 60 tỉ đồng, nhưng lại không đưa ra được chứng từ chứng minh.
Và rồi, người ta đã “chết sững” khi ngày 19.8.2013, cơ quan CSĐT Công an tỉnh BRVT ra quyết định 05 khởi tố ông Thăng vì có hành vi lập nhiều Cty xuất bán trái phép tài sản, lập hồ sơ giả thế chấp ngân hàng. Ông Thăng đã bỏ trốn.
… và cả doanh nghiệp “ngắc ngoải”
Từ năm 2003 đến 2008, NHNNPTNT Đồng Nai cho Cty TNHH Tân Chi Mei (Cty Tân Chi Mei) vay theo 4 hợp đồng tín dụng với tổng số 1.300.000 USD. Cuối tháng 2.2008, Cty Tân Chi Mei ngưng hoạt động, nợ quá hạn bao gồm nợ gốc và lãi 616.000 USD. Riêng nợ gốc 583.900 USD, trong đó, dư nợ nội bảng nhóm 5 (nợ xấu) 352.000 USD.
Tháng 4.2008, NHNNPTNT Đồng Nai cho Cty Việt Bạn (TP.Biên Hòa) vay 600.000 USD để mua máy móc sản xuất tất. Trong tờ trình thẩm định ngày 21.4.2008, NHNNPTNT Đồng Nai xác định, Cty Việt Bạn đã có doanh thu, đã sản xuất và kinh doanh tất xuất khẩu và tiêu thụ trong nước với 20 cửa hàng…
Tuy nhiên, khi thanh tra vào cuộc thì lòi ra sự thật: Cty Việt Bạn xây dựng phương án vay vốn để mua máy móc sản xuất tất, thực tế là tiếp nhận toàn bộ hoạt động của Cty Tân Chi Mei. Việc sản xuất tất đang khó khăn mà NHNNPTNT Đồng Nai vẫn cho vay, là bất chấp quy định về phương án vay vốn khả thi. Kiểm tra thực tế tại xưởng sản xuất của Cty Việt Bạn chỉ thấy…2-3 máy dệt hoạt động cầm chừng dưới sự quản lý của… người khác. Đoàn thanh tra đã không làm việc được với giám đốc Cty này, bởi không liên lạc được.
Chưa hết, từ năm 2005 đến 2009, Cty TNHH Kwangsung VN (KCN Tam Phước-Biên Hòa) được chi nhánh NHNNPTNT KCN Tam Phước (thuộc NHNNPTNT Đồng Nai) cho vay với tổng trị giá 6.550.000 USD để xây dựng nhà xưởng, nhập máy móc và bổ sung vốn lưu động. Tài sản đảm bảo là công trình gắn liền trên đất và máy móc thiết bị, tổng trị giá tính đến tháng 6.2009 là trên 64,3 tỉ đồng (số làm tròn) và gần 6 triệu USD.
Từ năm 2006 - 2009, mặc dù Cty này hoạt động thua lỗ nhưng tháng 12.2009 NHNNPTNT KCN Tam Phước vẫn cho vay thêm 250.000 USD.
Tới tháng 3.2010, dù ra thông báo về việc Cty này quá hạn trả nợ từ 31.12.2009 và xử lý tài sản đảm bảo nhưng NHNNPTNT KCN Tam Phước lại cứ giải ngân đến tháng 7.2010.
Năm 2011 Cty này ngưng hoạt động, không có nguồn thu để trả nợ. Tính đến 30.4.2014, tổng dư nợ quy đổi Cty này lên đến gần 122,5 tỉ đồng, trong đó nợ xấu trên 23,8 tỉ đồng.
Hoặc Cty TNHH Gaeu Vina được NHNNPTNT Đồng Nai cho vay 200.000 USD vào tháng 5.2004 và tài sản đảm bảo bao gồm máy móc thiết bị được định giá 433.000 USD. Sau khi phát sinh nợ quá hạn (tính đến 30.4.2014 tổng dư nợ hơn 128.000 USD), chủ Cty bỏ trốn, NHNNPTNT Đồng Nai phát mãi tài sản thế chấp chỉ thu được 615 triệu đồng.
Lên TPHCM thẩm định đất gấp… 4 lần quy định
Tháng 11.2007, NHNNPTNT Đồng Nai cho Cty TNHH Nam Việt (Cty Nam Việt-quận Tân Bình TPHCM) vay 60 tỉ đồng để thanh toán phí sang nhượng đất đai tại phường Thảo Điền (quận 2, TPHCM). Tuy nhiên, tại thời điểm cho vay, giải ngân, chỉ có các văn bản của các cơ quan quản lý nhà nước trả lời dự án phù hợp với quy hoạch. Còn lại chưa thẩm định được khả năng sinh lời từ việc đầu tư dự án và nguồn trả nợ là từ góp vốn liên doanh với Cty EZ Lopers (góp vốn bằng quyền sử dụng đất sau khi sang nhượng toàn bộ khu đất) nhưng vẫn không có các văn bản góp vốn và xác định lợi nhuận từ việc góp vốn.
Tài sản đảm bảo của Cty Nam Việt là đất nông nghiệp (tổng diện tích 4.463 m2) được NHNNPTNT Đồng Nai định giá trung bình 18 triệu đồng/m2, cao gấp 4 lần quy định của UBND TPHCM, dẫn đến cho vay vượt hạn mức cho phép, vi phạm quyết định 1300 ngày 3.12.2007 của NHNNPTNT Việt Nam (đất nông nghiệp được xác định theo giá đất do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định ban hành theo từng thời kỳ).
Sau đó, Cty Nam Việt không triển khai thực hiện dự án như kế hoạch, việc trả nợ ngân hàng gặp khó khăn. Tính đến 30.4.2014, Cty nợ NHNNPTNT Đồng Nai trên 51,4 tỉ đồng, trong đó nợ xấu gần 31,6 tỉ đồng.
Vẫn thăng tiến “ào ào”
Theo kết luận thanh tra, tổng cộng NHNNPTNT Đồng Nai đã vung tiền cho 9 Cty vay. Tổng dư nợ của 9 khách hàng này tính đến thời điểm thanh tra lên tới 3.102 tỉ đồng và trên 2 triệu USD. NHNNPTNT Đồng Nai chỉ thu hồi nợ được của 6/9 khách hàng trên được 26,35 tỉ đồng.
Với sai phạm trên, trước khi bị thanh tra, NHNNPTNT Đồng Nai chỉ xử lý rất “êm”. Cụ thể, chỉ xử lý vật chất hình thức không chi lương cho 6 cá nhân vi phạm với tổng số tiền hơn 400 triệu đồng; cho ông Hoàng Xuân Nhật thôi giữ chức Phó phòng dịch vụ Maketing trong thời hạn…hơn 1 tháng để tham gia xử lý nợ; chuyển ông Vũ Duy Phương từ Phó phòng Kinh doanh sang… Phó phòng Kiểm tra kiểm soát nội bộ; chuyển công tác cán bộ tín dụng sang làm công tác thanh toán quốc tế với bà Võ Thị Vinh; hạ chức vụ giám đốc xuống Phó giám đốc Chi nhánh Tam Phước với ông Trần Quốc Hạnh.
Trong khi đó, phần lớn các khoản vay của 9 Cty dưới thời bà Huỳnh Thị Nhân (Giám đốc NHNNPTNT Đồng Nai) ký duyệt. Cụ thể, bà Nhân ký duyệt các khoản vay 200.000 USD vào tháng 5.2004 của Cty TNHH Gaeu Vina; ký duyệt các khoản vay tổng trị giá 30 tỉ đồng (tháng 11.2007 và 3.2009) của Cty TNHH An Ti; ký phê duyệt khoản vay, ký các hồ sơ nhận nợ và các hồ sơ xử lý khoản vay đối với khoản vay trị giá 30 tỉ đồng của Cty TNHH Thanh Tiến năm 2004; ký phê duyệt khoản vay, ký hợp đồng tín dụng, ký giải ngân và các hồ sơ xử lý khoản vay đối với món vay 60 tỉ đồng (tháng 11.2007) của Cty Nam Việt; có liên quan đến các khoản vay từ năm 2005 đến 2009 của Cty Kwangsung VN. Nhưng bà Nhân vẫn tại vị rồi nghỉ hưu vào năm 2011.
Tương tự, bà Nguyễn Thị Tươi (Phó giám đốc NHNNPTNT Đồng Nai), tháng 4.2008 ký duyệt cho Cty Việt Bạn vay 600.000 USD để nhận chuyển nhượng máy móc thiết bị của Cty Tân Chi Mei. Bà Tươi cũng trực tiếp tham gia thẩm định, xử lý nhiều khoản vay khác dẫn đến phát sinh nợ xấu…Bà Tươi cũng nghỉ hưu theo chế độ.
Sau thanh tra, Thanh tra NHNN Đồng Nai yêu cầu NHNNPTNT Đồng Nai tổ chức kiểm điểm để quy trách nhiệm đối với cá nhân liên quan, đồng thời chỉ đạo các chi nhánh trực thuộc xử lý kỷ luật theo phân cấp, sau khi xác định mức độ thất thoát vốn…
Cũng liên tục sau thanh tra của NHNN Đồng Nai, NHNNPTNT Việt Nam có hàng loạt công văn gửi chung các Giám đốc sở giao dịch, Chi nhánh loại I, II yêu cầu kiểm tra rà soát thu hồi nợ và xử lý nghiêm cán bộ cũng như “người thân” có nợ xấu.
Tuy nhiên, chỉ ngay sau kết luận thanh tra, ông Nguyễn Huy Trinh (đã lên giám đốc NHNNPTNT Đồng Nai từ năm 2011) ký quyết định bổ nhiệm nhiều người liên quan sai phạm. Cụ thể, tháng 11.2015, ký bổ nhiệm ông Phạm Ngọc Ánh từ nhân viên tín dụng lên chức Phó trưởng phòng khách hàng, hộ sản xuất và cá nhân NHNNPTNT Đồng Nai, thời hạn 5 năm. Ông Ánh trước đó xác định là 1 trong 5 người có liên quan khoản vay của Cty Việt Long như đã nêu.
Còn bà Võ Thị Vinh liên quan đến khoản vay Cty TNHH Kwangsung VN thì lên chức Phó trưởng phòng Kế toán & Ngân quỹ chi nhánh Tam Phước. Tháng 1.2016, lãnh đạo NHNNPTNT Đồng Nai có tiếp quyết định số 23 cho bà Vinh phụ trách luôn phòng này.
Ông Vũ Duy Phương khi là cán bộ tín dụng liên quan khoản vay Cty THNN Gaeun Vina, Cty Việt Bạn thì được lên chức Phó phòng kiểm soát nội bộ NHNNPTNT Đồng Nai. Tháng 11.2016, lãnh đạo NHNNPTNT Đồng Nai điều ông Phương về làm Phó giám đốc NHNNPTNT chi nhánh huyện Thống Nhất. Năm 2018, ông Phương lên chức giám đốc nơi đây.
Tháng 7.2014, Thanh tra NHNN kết luận ông Hoàng Xuân Nhật có liên quan việc cho vay hàng loạt Cty như Cty Anti, Cty Thanh Tiến, Cty Nam Việt. Ngày 8.12.2015, NHNNPTNT Đồng Nai bổ nhiệm ông giữ chức trưởng phòng Kế hoạch Kinh doanh NHNNPTNT chi nhánh Tân Hiệp. 22 ngày sau, tức ngày 30.12.2015, NHNNPTNT Đồng Nai lại ra quyết định số 462 bổ nhiệm ông Nhật giữ chức Phó giám đốc NHNNPTNT chi nhánh Tam Phước. Tới 2018, ông Nhật lên chức Giám đốc NHNNPTNT chi nhánh Tam Phước.
Còn ông Nguyễn Văn Khái, theo Thanh tra NHNN Đồng Nai, với vai trò Trưởng phòng Thẩm định, liên quan trực tiếp đến việc cho vay và sau đó là món nợ xấu của Cty Kwangsung Việt Nam, Cty Gaeun Vina, DNTN Trúc Vân, Cty TNHH Thanh Tiến. Nhưng hiện nay, ông Khái đã được bổ nhiệm vị trí Phó giám đốc NHNNPTNT Đồng Nai.
