Ông Lê Đức Luận - Vụ trưởng Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) - cho biết, trong năm 2021, KTNN đã thực hiện kiểm toán chuyên đề về quản lý quy hoạch, cấp phép xây dựng giai đoạn 2017-2021 trên địa bàn 18 tỉnh thành phố, từ đó, KTNN phát hiện ra những bất cập hạn chế.
Theo đó, công tác ban hành văn bản còn bất cập: Chưa kịp thời ban hành, điều chỉnh các văn bản quy định về quản lý quy hoạch đô thị (QHĐT); Chưa tổ chức lập, phê duyệt và ban hành quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị; Ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch còn chồng chéo, các văn bản quản lý QHĐT không phù hợp; Cấp phép xây dựng và quản lý sau cấp phép trên cơ sở văn bản hết hiệu lực hoặc không phù hợp.
Công tác lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh đồ án QHĐT: Đồ án quy hoạch chung (QHC) đô thị chưa phù hợp, thống nhất và còn chậm. Đồ án quy hoạch chi tiết (QHCT) chưa phù hợp với QHC, quy hoạch vùng, quy hoạch phân khu (QHPK) về mục đích sử dụng đất, chưa tuân thủ yêu cầu đánh giá môi trường chiến lược, chưa đảm bảo quy định. Bố trí chưa đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội; chưa đảm bảo 20% diện tích đất ở hoặc chuyển thành đất nhà ở thương mại; thậm chí không dành 20% tổng diện tích đất ở trong các đồ án QHCT để xây dựng nhà ở xã hội. Thẩm định, phê duyệt điều chỉnh đồ án QHCT, QHC điều chỉnh, QHPK chưa có ý kiến cơ quan có thẩm quyền; chưa tổ chức xin ý kiến cộng đồng dân cư hoặc cơ quan, tổ chức có liên quan.
Cấp giấy phép xây dựng (GPXD) cho các trường hợp không thuộc đối tượng, chưa đảm bảo quy định hoặc Quy chuẩn Việt Nam và quy chuẩn có liên quan; GPXD được cấp không đảm bảo quy định, điều chỉnh GPXD còn bất cập. Nhiều công trình, dự án xây dựng khi chưa được cấp phép hoặc không đúng so với GPXD. Hầu hết địa phương chưa tổ chức kiểm tra hành vi vi phạm trật tự xây dựng kịp thời; áp dụng mức phạt vi phạm chưa phù hợp; chưa quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả. Một số dự án chuyển mục đích sử dụng so với GPXD không đúng quy định.
Từ những sai phạm trên, ông Lê Đức Luận cho hay, KTNN đã đưa ra nhiều kiến nghị, trong đó tập trung vào 3 nhóm kiến nghị.
Thứ nhất, KTNN đã kiến nghị sửa đổi, điều chỉnh hoặc huỷ bỏ 1 số nội dung trong các văn bản còn bất cập, chưa phù hợp với pháp luật như Luật Đất đai, Luật Quy hoạch Đô thị. Cụ thể như rà soát, điều chỉnh, huỷ bỏ nội dung khoản 1, điều 9 của QĐ 2631 của UBND tỉnh Quảng Nam. Rà soát điều chỉnh QĐ 25 của UBND tỉnh Bình Định ban hành quy định về Luật thẩm định và phê duyệt quản lý quy hoạch đô thị trên địa bàn tỉnh. Huỷ bỏ QĐ số 23 của UBND tỉnh Khánh Hoà; Rà soát sửa đổi bổ sung QĐ số 4104 ngày 29.12.2016 của tỉnh khánh Hoà; Thay thế và sửa đổi bổ sung 1 số văn bản pháp luật trong lĩnh vực quản lý đô thị đã hết hiệu lực và không còn phù hợp với thực tiễn tại TPHCM..
Thứ hai, kiến nghị các đơn vị rà soát và điều chỉnh một số nội dung liên quan đến hạn chế phát hiện trong quá trình kiểm toán như: Hà Nội, TPHCM, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định...
Thứ ba, KTNN cũng có kiến nghị xử lý trách nhiệm của tập thể cá nhân có liên quan để xảy ra sai phạm trong công tác quản lý đô thị, cấp phép xây dựng tại TPHCM, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định và 1 số địa phương khác.
