“Chỉ số về môi trường kinh doanh của Việt Nam tụt 1 bậc. Trong đó, chỉ số nộp thuế và bảo hiểm xã hội giảm tới 45 bậc, chỉ số về doanh nghiệp phá sản vẫn đứng ở vị trí cuối bảng, tức là không có sự cải thiện” - những con số trên được bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Môi trường Kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư - Ciem) dẫn nguồn từ đánh giá của Ngân hàng Thế giới.
Tại sao người dân, doanh nghiệp phải mất tới 498 giờ, tương đương 41 ngày làm việc để được nộp thuế?. Chưa kể thời gian bị yêu cầu chuẩn bị tài liệu nộp thuế là rất lớn, mất tới 457 giờ/năm? (Số liệu mà Báo Tuổi Trẻ dẫn lời ông Nguyễn Đình Cư - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế công bố).
Chỉ có thể lý giải bằng sự lằng nhằng, phức tạp trong các thủ tục hành chính, một trong những yếu tố quan trọng của môi trường kinh doanh.
Năm 2014, ngành thuế Việt Nam “đội sổ” ASEAN, chỉ tính riêng thời gian nộp thuế của Việt Nam là 537 giờ/năm, trong khi mức của ASEAN là 121 giờ/năm.
Mức 498 giờ/năm so với 537 giờ/năm là một bước tiến, nhưng đó là những bước tiến của một con rùa so với mức bình quân ASEAN 121 giờ/năm của 5 năm trước.
Hồi đầu năm nay, ngay trong ngày ngành thuế hân hoan với kỷ lục thu hơn 1 triệu tỉ đồng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ ra một số bất cập, tồn tại từ chuyện chậm trễ trong cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh... cho đến việc “Chính sách thuế thay đổi quá nhanh và quá nhiều, dẫn đến nhiều hệ lụy cho người dân và doanh nghiệp”. Và Thủ tướng yêu cầu ngành thuế: Phải dành nhiều thời gian nghiên cứu chiến lược cải cách chứ không phải chỉ lo xử lý sự vụ, chú trọng mở rộng cơ sở thuế thay vì tăng thuế.
Triệu tỉ đồng là một thành tích, nhưng con số ấy còn có thể lớn hơn nếu ngành thuế thực sự thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo: Mở rộng cơ sở thuế thay vì nhăm nhăm tăng thuế. Ngành thuế cần cải cách để người dân, doanh nghiệp dễ dàng trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.
