Lễ tiếp nhận bức tượng đồng diễn ra chiều 13.9 (giờ địa phương) có sự tham dự của Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Nguyễn Hoàng Long, Tham tán Công sứ Tô Minh Thu và một số cán bộ của Đại sứ quán - theo Thông Tấn Xã Việt Nam.
Thay mặt Chính phủ Việt Nam, Đại sứ Nguyễn Hoàng Long gửi lời cảm ơn Cục Điều tra An ninh Nội địa Mỹ (HSI), Cảnh sát London đã phối hợp hiệu quả để buổi lễ tiếp nhận được diễn ra thuận lợi trong thời gian sớm nhất.
Đồng thời nhấn mạnh, việc trao trả bức tượng diễn ra trong bối cảnh rất đặc biệt, khi Việt Nam - Anh vừa kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (ngày 11.9) và Việt Nam - Mỹ vừa nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện (ngày 10.9) trong chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden vừa qua.
Và sự kiện này sẽ góp phần làm sâu sắc hơn quan hệ giữa các bên.
Thống kê chưa đầy đủ thì hiện nay, Việt Nam có hàng chục nghìn cổ vật quý hiếm, trong đó có nhiều cổ vật thuộc hàng quốc bảo, đang lưu lạc ở nước ngoài do bị đánh cắp, bị mang đi bởi nhiều lý do qua các thời kỳ lịch sử biến động.
Từ trước đến nay thì Việt Nam cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay những lần cổ vật được hồi hương với 3 hình thức.
Thứ nhất, cá nhân, tổ chức vận động quyên góp mua cổ vật và hiến tặng về nước, trong trường hợp chuông chùa Ngũ Hộ được đưa từ Tokyo, Nhật Bản về Bắc Ninh năm 1978.
Thứ hai, cá nhân, tổ chức tham gia đấu giá ở nước ngoài và hiến tặng về nước như: xe kéo của Hoàng Thái hậu Từ Minh đưa về Huế năm 2015, mũ quan triều Nguyễn và áo Nhật Bình hồi tháng 4.2022. Và mới đây là ấn vàng triều Nguyễn.
Thứ ba, chính phủ các nước tự nguyện trả cổ vật của Việt Nam thu được từ các cuộc điều tra buôn bán trái phép sau khi Việt Nam tham gia Công ước UNESCO 1970 về chống buôn bán trái phép tài sản văn hóa vào năm 2005.
Đó là 18 cổ vật nhận từ Đức năm 2018, một số cổ vật Đông Sơn nhận từ Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) hồi tháng 8. Và bây giờ là "Nữ thần Durga".
Chừng đó là quá ít ỏi so với những gì chúng ta bị “mất đi” cũng như những công sức, nỗ lực đã bỏ ra để tìm về. Và rõ ràng, việc hồi hương cổ vật lần nữa cho thấy, không thể chỉ trông chờ vào sự hiến tặng của tổ chức cá nhân hay sự trao trả nhân các sự kiện ngoại giao đặc biệt.
Để có nhiều hơn những "Nữ thần Durga" được hồi hương, chúng ta sẽ phải có rất, rất nhiều phần việc phải làm, phải hoàn thiện. Trong đó, tiên quyết vẫn là những nỗ lực của cấp Nhà nước bằng việc sớm hoàn thiện một hành lang pháp lý - những điều luật, văn bản quy định và hướng dẫn về việc hồi hương cổ vật.
