Khoản nợ 150 triệu của chính quyền xã Quỳnh Lộc, Hoàng Mai, Nghệ An đã xuất hiện từ 2007 khi Chủ tịch xã bấy giờ vay tiền dân cho mục đích “chi thường xuyên”, có khế ước đàng hoàng.
Đương nhiệm lãnh đạo xã Quỳnh Lộc xác nhận: Nguyên tắc kế thừa nên nhiệm kỳ trước vay thì nhiệm kỳ sau phải trả. Tuy nhiên, Quỳnh Lộc là địa phương khó khăn nhất của thị xã Hoàng Mai, không có nguồn thu đáng kể. Nguồn thu từ bán đất chỉ được dùng cho đầu tư xây dựng hạ tầng... Trong khi “Số tiền vay này chủ yếu đã chi vào mục chi thường xuyên, nên theo quy định không thể lấy nguồn khác để trả”.
Vay thì phải trả. Nhưng vấn đề là ngay cả khi chẳng hạn tòa tuyên phải trả thì chính quyền cũng không biết lấy đâu ra tiền mà trả.
Câu chuyện dân kiện chính quyền nợ tiền là khá hi hữu, nhưng phản ánh một thực tế không hi hữu. Hi hữu ở tình trạng pháp lý phải cần đến một lá đơn kiện, cho một khoản nợ đã 10 năm. Không hi hữu ở sự “chi thường xuyên” nhiều khi bừa phứa và không thể quản lý.
Nhìn ngay sang “hàng xóm” Hà Tĩnh. Lãnh đạo huyện Kỳ Anh vừa cho biết đã yêu cầu một số xã báo cáo việc nợ tiền của quán nhậu để đưa ra hướng xử lý. Và quan điểm là "Các xã làm vậy là không được, khách về nếu có tiền thì tiếp, không thì thôi chứ không ai yêu cầu. Nếu cá nhân nợ thì không vấn đề gì, còn liên quan đến tổ chức thì sắp tới huyện sẽ xác minh. Nếu xã không làm rõ được các khoản nợ, tùy theo tính chất và mức độ sẽ xem xét trách nhiệm”.
Xử lý trách nhiệm, cũng giống như bản án của tòa, nếu có thì cũng chẳng lấy đâu tiền ra để trả.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8.2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu thực hiện nghiêm kỷ luật thu-chi ngân sách nhà nước, triệt để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, nhất là đối với chi thường xuyên, mua sắm, hội họp. Chính phủ cũng đã không ít lần đặt vấn đề tiết kiệm chi thường xuyên.
Nhưng rõ ràng, việc tiết kiệm chi tiêu, thực hiện kỷ luật chi phải bắt đầu từ chính quyền cấp cơ sở, bắt đầu từ những việc nhỏ nhất: bữa nhậu tiếp khách. Bởi có như vậy thì khoản 454.748 tỉ đồng chi thường xuyên mà QH vừa thông qua cho năm 2019 mới không bị vượt.
Vài chục, trăm triệu không lớn trong tổng chi, nhưng sẽ thật thảm họa nếu địa phương nào cũng lôi khách khứa, nhậu nhẹt làm lý do chi. Sẽ thật tai hại khi chính quyền trở thành những con nợ chỉ vì bữa nhậu.
