Chứng sợ kim tiêm (Trypanophobia) là gì?
Trypanophobia là chứng sợ kim tiêm, liên quan đến một loạt các thủ tục y tế, bao gồm tiêm chủng, lấy máu, cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch và gây mê. Đây cũng được phân loại là một chứng rối loạn lo âu.
Theo Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ: “Một nỗi ám ảnh cụ thể sẽ bắt đầu như một cảnh báo hợp lý, lành mạnh và có lợi về mặt tiến hóa rằng điều gì đó nguy hiểm có thể đang xảy ra”. Tuy nhiên, Petros Levounis, giáo sư và chủ nhiệm Khoa Tâm thần tại Trường Y khoa Rutgers, New Jersey cho rằng: “Cơ chế bảo vệ ban đầu bình thường này, nhằm bảo vệ cá nhân khỏi bị tổn hại, có thể tăng cường và cuối cùng chuyển sang chứng rối loạn tâm thần suy nhược”.
Triệu chứng của Trypanophobia
Một phân tích tổng hợp các dữ liệu khoa học có sẵn được công bố trên tạp chí SAGE Open Nutrition, đã liệt kê những dấu hiệu của chứng trypanophobia, bao gồm:
- Nhịp tim và huyết áp tăng đột ngột khi nhìn thấy kim tiêm
- Ngay lập tức tim đập chậm lại và giảm huyết áp
- Ngất xỉu
- Lo lắng tột độ không giải thích được
- Băn khoăn với các thủ thuật liên quan đến kim tiêm
- Hoảng loạn
Làm gì để vượt qua nỗi sợ kim tiêm?
Trước khi tiêm chủng
Trước hết, hãy đặt lịch hẹn. “Làm nhiều hơn và ít suy nghĩ hơn là một cách quan trọng để vượt qua nỗi sợ hãi của bạn. Hãy cố gắng không nghĩ về nó”, Thea Gallagher, giám đốc phòng khám tại Trung tâm Điều trị và Nghiên cứu Lo âu tại Trường Y Perlman của Đại học Pennsylvania nói.
Lo lắng - thậm chí là ám ảnh - về buổi tiêm sắp tới sẽ không mang lại lợi ích gì cho bạn hoặc sức khỏe tâm thần của bạn. Thay vào đó, hãy tập trung vào lợi ích to lớn của việc tiêm phòng, Alicia H. Clark, nhà tâm lý học và tác giả cuốn sách Hack Your Anxiety cho lời khuyên.
Nếu có xu hướng ngất xỉu khi nhìn thấy kim tiêm hoặc lo lắng về việc ngất xỉu, Tiến sĩ Levounis gợi ý thực hiện kỹ thuật quản lý căng thẳng: hãy căng các cơ ở cánh tay, thân mình và chân, rồi giữ cho đến khi cảm thấy ấm. Sau đó, thả lỏng sự căng thẳng và đợi trong 20 đến 30 giây để cơ thể trở lại bình thường.
Ngoài ra, hãy luôn nhắc nhở bản thân rằng tiêm vaccine COVID-19 "sẽ mất khoảng một giây".
Khi ở điểm tiêm chủng
Tiến sĩ Clark gợi ý, hãy đánh lạc hướng bản thân trong lúc đợi đến lượt để tiêm. Tiến sĩ Mayer nói: “Mất tập trung là điều tuyệt vời. Hãy rút tai nghe ra và xem video trên điện thoại hoặc nghe những bản nhạc với âm thanh lớn, bất cứ điều gì có thể làm để chặn nỗi sợ kim tiêm”.
Trước khi tiêm, hãy tập thở bằng cơ hoành hoặc thậm chí bóp một vật gì đó giống như một quả bóng căng. Tốt nhất, đừng nên nhìn vào kim tiêm.
Sau khi tiêm vaccine
Tiến sĩ Gallagher khuyên bạn nên tự vỗ nhẹ vào lưng và tự thưởng cho mình một thứ gì đó đặc biệt để kỷ niệm chiến công của bạn.
Ngoài ra, đây là một thời điểm tốt để suy nghĩ về cách bạn đã trải qua trải nghiệm đó mà không bị tổn hại như thế nào. Và, vì vaccine COVID cần hai mũi tiêm, Tiến sĩ Gallagher khuyên rằng nên bắt đầu lập kế hoạch ngay từ bây giờ cho những gì bạn sẽ làm để trấn an cho bản thân sau khi tiêm liều vaccine thứ hai.
Tiến sĩ Clark nói rằng nếu thực sự đang gặp khó khăn trong việc đi đến địa điểm tiêm chủng, thì việc nói chuyện với một chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể hữu ích vì họ sẽ đưa ra các kỹ thuật được cá nhân hóa cho bạn.
