Đông y còn gọi trạch tả là cây mã đề nước, chúng có vị ngọt, tính hàn, được giới y học đánh giá rất cao trong điều trị bệnh gút.
Trạch tả thường mọc ở ao, ruộng, cao từ 0,3-1m có thân rễ trắng, hình cầu hay hình con quay, mọc thành cụm, lá mọc ở gốc hình trứng thuôn hay lưỡi mác, phía cuống dài đều.
Hoa trạch tả lưỡng tính, có 3 cánh trắng hoặc hơi hồng, nhị nhiều lá noãn rời nhau, xếp hình xoắn ốc. Quả bế dạng đơn, không nứt vỏ.
Vị thuốc này thường mọc hoang ở những nơi ẩm ướt như các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Cao Bằng, Lạng Sơn; hiện được trồng ở nhiều tỉnh như Nam Định, Hà Nam, Thái Bình, Hòa Bình.
Trạch tả có công dụng thanh nhiệt và tiêu độc, từ đó làm giảm nhanh triệu chứng viêm sưng nóng đỏ khớp trong giai đoạn gút cấp. Đồng thời, dược tính của cây trạch tả còn có khả năng tăng chức năng gan thận, lợi tiểu, giúp hòa tan và đào thải lượng axit uric dư thừa ra khỏi cơ thể, ngăn ngừa tình trạng lắng đọng tinh thể muối urat.
Ngày nay, nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh, trong thân và rễ trạch tả có chứa các hoạt chất như: Apialisol A, Alismol, Alismoxide và các Alisol A, B, C, Choline… Các hoạt chất này được chứng minh giúp tăng cường khả năng chuyển hóa nước, hỗ trợ hệ bài tiết, chống đông máu, ổn định huyết áp, chống nhiễm độc gan, thận, từ đó đào thải các chất độc hại ra ngoài cơ thể, trong đó có axit uric - tác nhân chính gây ra cơn đau gút.
Dấu hiệu nhận biết bệnh gout đầu tiên chính là hàm lượng axit uric trong máu tăng cao dẫn đến sự hình thành của các tinh thể muối urat tại các khớp, gây nên các cơn đau nhức, sưng tấy.
Cây trạch tả có tác dụng trong điều trị gút nhờ cơ chế lợi tiểu, làm tăng lượng nước tiểu, natri và ure từ đó tăng bài tiết ure, nước tiểu và clorua.
Nước sắc từ trạch tả có thể làm giảm hàm lượng canxi trong thận và sự hình thành các tinh thể canxi oxalate trong ống thận, ngăn ngừa hình thành sỏi thận. Như vậy, với tác dụng lợi tiểu, chúng có thể thúc đẩy quá trình đào thải axit uric thông qua đường tiết niệu nhanh hơn.
Để giảm axit uric, cải thiện bệnh gút, bạn lấy khoảng 10g trạch tả, loại bỏ sạch các tạp chất, rửa sạch rồi phơi khô. Sau khi phơi khô rồi thì cho vào nước đun sôi hãm trong khoảng 5 phút. Uống nước cây trạch tả đều đặn mỗi ngày, bạn sẽ thấy bệnh gút ít tái phát hơn.
