Theo thống kê của Bộ Y tế, tỉ lệ hộ gia đình nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh tăng hơn 8% từ năm 2011 đến năm 2015. Đến đầu năm 2017, tỉ lệ hộ gia đình nông thôn của cả nước được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 85,7%, trong đó chỉ có 49% được sử dụng nước sạch.
Hệ thống thoát nước, xử lý nước thải không được quy hoạch một cách bài bản, người dân lại thiếu kiến thức trong việc xử lý chất thải và không ý thức về giữ gìn vệ sinh môi trường nên xả thải một cách bừa bãi ra cống rãnh, ao hồ dẫn đến tình trạng những con mương vốn rất trong xanh thì nay trở nên đen ngòm với đủ các loại chất thải và bốc mùi hôi thối nồng nặc. Chính điều này là nguyên nhân giảm sức đề kháng với vật nuôi, tỉ lệ mắc bệnh cho gia súc gia cầm tăng cao và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của những người nông dân.
Ô nhiễm môi trường ở các vùng nông thôn do chăn nuôi chủ yếu từ các nguồn chất thải rắn, chất thải lỏng, bụi, tiếng ồn, xác gia súc, gia cầm chết chôn lấp, tiêu hủy không đúng kỹ thuật, tổng số vi khuẩn trong không khí ở chuồng nuôi cao gấp 30-40 lần so với không khí bên ngoài. Những mương nước trong xanh trước kia giờ đen ngòm bởi các loại chất thải.
Chưa kể ô nhiễm môi trường do chăn nuôi thải ra các ao hồ, sông suối làm ô nhiễm nguồn nước dẫn đến người dân bị các bệnh lây lan như dịch tả, bệnh ngoài da, bệnh hô hấp và đặc biệt là căn bệnh hiểm nghèo như ung thư.
Một thực trạng nữa cũng cần quan tâm, cả nước có 17 triệu người dân sử dụng nước bị nhiễm asen do dùng nước từ giếng khoan chưa qua xử lý hoặc xử lý chưa triệt để, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Cả nước có hơn 4 triệu giếng khoan, trong đó nhiều giếng có nồng độ asen cao hơn 20-50 lần giới hạn cho phép (0,01mg/l).
Ô nhiễm asen trong nước tập trung tại một số vùng nông thôn các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hà Nam, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hoá... Có 3/4 số hộ dân được điều tra tại 8 tỉnh Đồng bằng sông Hồng bị nhiễm asen cao hơn nhiều mức cho phép, trong đó tỉnh Hà Nam nhiễm cao nhất với 50/160 xã (chiếm 43%) có nguồn nước bị nhiễm asen...
Nguyên nhân gây nhiễm asen trong nước là một nguyên tố tự nhiên nằm trong lớp vỏ trầm tích của trái đất (đặc biệt là lớp trầm tích của các vùng Đồng bằng sông Hồng có hàm lượng asen rất cao) được giải phóng và hoà tan vào nguồn nước. Bên cạnh đó, còn có các yếu tố chủ quan khác như: Tồn dư thuốc bảo vệ thực vật do sản xuất và sử dụng phân bón hóa chất trong nông nghiệp; khai thác và chế biến khoáng sản đa kim loại như: Than, dầu mỏ, luyện kim cơ khí, nhiệt điện và đốt dầu than công nghiệp...
Đề án truyền thông về cải thiện vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, sử dụng nước sạch nông thôn giai đoạn 2018-2025 và tầm nhìn đến năm 2030 mà Bộ Y tế đưa ra nhằm mục tiêu tăng cường triển khai có hiệu quả các hoạt động thông tin, truyền thông về cải thiện vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường và sử dụng nước sạch nông thôn góp phần củng cố, nâng cao nhận thức và trách nhiệm thực hiện của các cấp, các tầng lớp nhân dân.
